Hoeveel gaat iemand met een bijstandsuitkering erop vooruit als hij of zij gaat werken? En wat zijn andere financiële gevolgen? Dat maakt deze tool duidelijk.
De Uitkeringnaarwerk-berekenaar geeft antwoord op veel vragen. Hoe hoog is de arbeidsongeschiktheidsuitkering als iemand meer uren gaat werken? Wat is het gevolg van meer werken voor de hoogte van de toeslagen? En welke stappen moet iemand nemen om ervoor te zorgen dat hij of zij niet teveel uitkeringen of toeslagen ontvangt?
De tool is vrij toegankelijk, maar vooral bedoeld voor gebruik door professionals. Professionals kunnen de tool samen met cliënten invullen en vervolgens de resultaten met elkaar bespreken.
Met de tool krijg je door het beantwoorden van een beperkt aantal vragen inzicht in de nieuwe financiële situatie van je cliënt en of diegene erop voor- of achteruit gaat. De Uitkeringnaarwerk-berekenaar toont vervolgens een aantal stappen die je (of je cliënt) moet nemen om de uitkomst te realiseren, zoals het aanvragen of stopzetten van regelingen.
Complex geheel aan uitkeringen
De Uitkeringnaarwerk-berekenaar voorziet niet in alle combinaties van werk en uitkering. Daarvoor kent Nederland een te uitgebreid sociaal stelsel waarin veel regelingen bestaan en er veel uitzonderingen gelden voor specifieke situaties.
Zo zijn er verschillende uitkeringen voor ziekte en arbeidsongeschiktheid, die afhangen van het perspectief om weer aan het werk te kunnen en het moment van arbeidsongeschiktheid.
Het minimale vangnet is de bijstandsuitkering in de Participatiewet, die aanvult als het inkomen te laag is en rekening houdt met de gezinssituatie.
Complex belastingstelsel
Al deze uitkeringen gaan uit van een bruto-inkomen waar belasting over betaald moet worden. Vervolgens zijn er voor specifieke groepen heffingskortingen die de belasting verlagen. Zo is er de arbeidskorting waar iemand alleen recht op heeft als er inkomsten uit arbeid zijn. De meeste heffingskortingen zijn inkomensafhankelijk en mogen maar op één inkomen worden toegepast. Tot slot zijn er aftrekposten die het belastbare inkomen verlagen, bijvoorbeeld specifieke zorgkosten.
Daarbovenop zijn er verschillende toeslagen. Die zijn afhankelijk van het totale actuele belastbare gezinsinkomen en het vermogen.
Lokale inkomensondersteuning
De meeste gemeenten in Nederland ondersteunen inwoners die een laag inkomen hebben met tegemoetkomingen. Daarmee kunnen huishoudens hun sociale participatie vergroten of extra onvoorziene uitgaven bekostigen. Deze inkomensondersteuning is meestal beperkt: het inkomen mag niet hoger zijn dan iets boven het sociaal minimum. Dat betekent dat iemand die (meer) gaat werken niet meer in aanmerking kan komen voor inkomensondersteuning vanuit de gemeente.
Dit aspect kan een reden zijn voor iemand om niet te gaan werken. De Uitkeringnaarwerk-berekenaar probeert hier inzicht in te geven. Gemeenten die aangesloten zijn bij Berekenuwrecht.nl kunnen zien of iemand op basis van het inkomen in aanmerking komt voor lokale inkomensondersteunende regelingen.
Uitkeringnaarwerk-berekenaar niet voor iedereen
De Uitkeringnaarwerk-berekenaar is niet voor alle situaties geschikt. We hebben ervoor gekozen om alleen te kijken naar uitkeringen uit de Participatieketen. Oftewel uitkeringen in verband met arbeidsongeschiktheid en ter aanvulling op het sociaal minimum. We hebben niet gekeken naar werkloosheid, omdat dat meestal een tijdelijke situatie is.
Met de Uitkeringnaarwerk-berekenaar wil het Nibud professionals ondersteunen zodat zij beter toegerust zijn om in gesprek te gaan met cliënten die een uitkering hebben en aan het werk gaan. Of cliënten die naast hun uitkering al werk hebben en voor de keuze staan om meer of minder te gaan werken. Het Nibud hoopt zo obstakels weg te nemen die ervoor zorgen dat mensen niet aan het werk gaan of niet meer uren durven te gaan werken.