‘Het Platform Schuldhulpverlening is voor ons een goede manier om in contact te zijn met gemeenten buiten onze regio en kennis en ervaring uit te wisselen. Binnen de regio bespreken we regelmatig de actualiteiten, maar er gebeurt zoveel op het gebied van schuldhulpverlening dat het goed is om ook daarbuiten te kijken.’ Suzanne Olthof-Jongbloed is beleidsmedewerker samenleving bij de gemeente Barneveld en sluit regelmatig aan bij het Platform Schuldhulpverlening van het Nibud en Stimulansz.
Het Platform Schuldhulpverlening is een expertgroep van en voor gemeenten op het gebied van schuldhulpverlening, vroegsignalering en schuldpreventie. Het Platform functioneert als creatieve denktank met aandacht voor beleidsmatige en organisatorische aspecten van de schuldhulpverlening en vroegsignalering, maar ook voor praktische instrumenten en oplossingen voor de uitvoering.
Het werkveld van de schuldhulpverlening is breed en volop in beweging. Gemeenten staan voor diverse uitdagingen, zoals de basisdienstverlening schuldhulpverlening. Ook zijn zij sinds 2021 wettelijk verplicht om vroegsignalering aan te bieden. Barneveld is een middelgrote gemeente die de schuldhulpverlening van A tot Z zelf uitvoert. Suzanne: ‘Het voordeel daarvan is dat je een kleine organisatie hebt waar je snel kunt schakelen en gemakkelijk maatwerk kunt leveren. Iedere inwoner heeft gedurende het hele traject dezelfde gespreksvoerder. Daarbij is het wel een uitdaging om blijvend te zorgen dat de schuldhulpverleners voldoende actuele kennis en vaardigheden hebben om dat hele proces goed te begeleiden.’
Barneveld is een kritisch gemeente
‘De gemeente Barneveld is kritisch op wat we wel en niet doen. Zo zijn we, anders dan de meeste gemeenten, geen lid van de NVVK, de branchevereniging voor schuldhulp en financiële dienstverlening. Ook zijn we niet aangesloten bij Geldfit en hebben we geen Kredietbank. Wij hebben ervoor gekozen om de schuldhulpverlening anders in te vullen.’
We zien schuldhulpverlening niet als dienstverlening. Het is hulpverlening.
Suzanne Olthof-Jongbloed, gemeente Barneveld
‘Onze begeleiding gaat uit van de competenties van inwoners. Schulden regelen of oplossen is voor ons maximaal de helft van het werk. We doen dat al jaren zo, al voordat preventie en vroegsignalering landelijk veel aandacht kregen. Het idee achter onze werkwijze is dat we mensen financieel redzaam willen maken, zodat we voorkomen dat ze over een paar jaar weer bij ons aankloppen. In Barneveld zien we schuldhulpverlening niet als dienstverlening. Het is hulpverlening, waarbij gedrag, competenties en vaardigheden het belangrijkst zijn. Wat heeft een inwoner in brede zin nodig?’
‘Bij het Platform Schuldhulpverlening kunnen we de eigenwijsheid van Barneveld tegen het licht houden. Waar worstelen andere gemeenten mee? Ervaren wij dat ook? Welke oplossingen kiezen zij? Het mooie van het platform vind ik dat je er partijen treft die voor ons als individuele gemeente soms minder toegankelijk zijn, zoals een ministerie of een uitvoerder uit een grote gemeente uit een andere regio. Dat helpt om goed te kunnen volgen welke ontwikkelingen er zijn, hoogover en praktisch.’
‘Het fijne aan het platform vind ik ook dat er af en toe onderwerpen even echt helemaal uitgekauwd worden. Je kunt even met elkaar zagen en voelen hoe je dingen doet. Daardoor zie je waar mensen tegenaan lopen en welke vragen er zijn. Het verruimt je blik. En dat is voor Barneveld belangrijk, juist door de werkwijze waarvoor wij hebben gekozen. Het platform zorgt er mede voor dat we die brede blik houden.’
Thema’s Platform Schuldhulpverlening
‘Ik merk tijdens de bijeenkomsten soms dat er in andere gemeenten onderwerpen spelen waar wij helemaal niet tegenaan lopen. Een vraag die een tijdje geleden speelde is dat het minnelijke traject van 36 naar 18 maanden gaat. Hoe ga je de begeleiding dan invullen, waar loop je tegenaan? Voor ons was dat helemaal geen vraag. We hebben wat brieven aangepast en intern uitleg gegeven, maar dat was het eigenlijk wel. Natuurlijk komt er soms wat meer tijdsdruk op de begeleiding te staan, maar voor ons verandert er verder eigenlijk niet zoveel. Het werkt voor ons dus ook de andere kant op. Er leven uitdagingen die wij helemaal niet herkennen.’
Soms een klankbord, soms een spiegel, maar vooral verbreding.
Suzanne Olthof-Jongbloed, gemeente Barneveld
‘Waar we nu wel mee worstelen, is dat wij geen saneringskredieten aanbieden. In Barneveld slaagt 95 procent van de minnelijke trajecten en inwoners geven aan daarmee goed geholpen te zijn, dus waarom zou je? De landelijke trend is tegenovergesteld: saneringskrediet tenzij… Het saneringskrediet zit straks in de basisdienstverlening. Wat zijn de argumenten waarom wij dit zouden moeten doen? Wat levert het op? Dat wil ik graag ook binnen het Platform Schuldhulpverlening bespreken om mijn blik te verbreden. Misschien zie ik wel dingen over het hoofd. De afwegingen die andere gemeenten maken, kan soms helpen bij het maken van je eigen keuzes. In die zin is het platform soms een klankbord, soms een spiegel, maar vooral die verbreding.’
Uitdaging
‘Waar we op dit moment vooral mee bezig zijn, is het interne proces. Hoe ziet de klantreis eruit en hoe is het systeem ingericht? Het is goed om dat weer eens tegen het licht te houden. We willen gaan aansluiten bij de Verwijsindex Schuldhulpverlening. Dat betekent dat het proces van aanmelden goed ingericht moet zijn en beter moet worden beschreven. En we zijn bezig met het voorbereiden van de basisdienstverlening. Wat moeten, kunnen, willen we? Misschien moet Barneveld wel eigenwijs blijven en toch nog een deel ‘afwijkend’ blijven doen. Dat zijn we nu aan het bekijken.’
‘Ik zou andere gemeenten die, net als wij, de uitvoering van schuldhulpverlening deels of helemaal zelf doen, zeker aanraden om zich bij het Platform Schuldhulpverlening aan te sluiten. Dan haal je er volgens mij het meeste uit. Het gaat er veel over de praktijk, waar loop je tegenaan en welke ontwikkelingen komen eraan.’
‘Ik ben overigens wel kritisch wanneer ik wel of niet aansluit, dat laat ik afhangen van de agenda. We hebben zelf ook invloed op de agenda en ik kan ook een collega laten gaan. Maar soms zijn er onderwerpen die ik graag in die groep wil bespreken. Vooral omdat je er vrijuit kunt praten. Je kunt gewoon op tafel leggen waar je echt tegenaan loopt. Het is een vertrouwde omgeving en dat is heel fijn.’
