‘Het draait om vertrouwen, motivatie en een integrale aanpak’. Met het nieuwe inburgeringsstelsel krijgen gemeenten vanaf 1 januari volgend jaar de regie over de uitvoering van de inburgering van nieuwkomers. De gemeente Roermond doet mee aan een pilot waarin de financiële zelfredzaamheid van jonge statushouders een belangrijke rol speelt, onder andere met behulp van het Geldplan Statushouders van het Nibud.
Hoe zorg je er als gemeente voor dat je de nieuwe Wet Inburgering op een goede manier invoert? Hoe borg je de kwaliteit en hoe kun je aansluiten op de behoefte van nieuwkomers? Dat zijn vragen die bij veel gemeenten leven. Roermond heeft daarbij gekozen voor een integrale aanpak en een bijzondere werkwijze. De nieuwkomers worden namelijk begeleid door studenten Social Work van de Hogeschool Zuid. Het betreft een pilotproject met de naam Up.
Snel in de schulden
Bart Steen is Regiefunctionaris Armoedebeleid en tevens trainer/coach in Roermond. In die functie is hij verantwoordelijk voor budgetcoaching voor de nieuwkomers en het trainen van de stagiairs die hen begeleiden. Hij werkt in het project Up nauw samen met oprichter en projectleider Armin Popara.
Armin: ‘Budgetbeheer is voor deze doelgroep een belangrijk thema. We zien dat veel jonge nieuwkomers snel in de schulden komen. Als zij 18 jaar zijn, worden ze geacht het allemaal zelf te doen. Maar door taalachterstanden en te weinig kennis van de Nederlandse samenleving gaat dat vaak mis. In de pilot Up hebben we gekozen voor een integrale aanpak. De jongeren volgen een verplicht programma waarin aandacht wordt besteed aan taal, werk, gezond eten, sport en omgaan met geld.’
Het Geldplan is heel fijn als wegwijzer binnen het complexe Nederlandse financiële systeem.
Bart Steen, regiofunctionaris Armoedebeleid Roermond
De pilot telt zo’n 45 deelnemers, die eerder door Stichting Vluchtelingenwerk al wegwijs zijn gemaakt in de Nederlandse samenleving. Daarbij wordt voor het financiële deel onder andere gebruik gemaakt van het Geldplan Statushouders van het Nibud.
Bart: ‘Dat Geldplan is heel fijn als wegwijzer binnen het complexe Nederlandse financiële systeem. Het is in hun eigen taal en dat helpt om een statushouder te begeleiden naar financiële zelfstandigheid. Als je de informatie uit het Geldplan niet hebt, kun je eigenlijk geen leven opbouwen in Nederland. Wij bouwen in de pilot Up voort op die basiskennis.’
In Roermond worden sinds 2016 statushouders opgevangen in doorstroomwoningen. Armin: ‘We zagen daar direct al financiële problemen ontstaan. Jongeren zijn eenzaam, willen langs bij vrienden maar kunnen het treinkaartje niet betalen. Als ze vervolgens een boete krijgen, kunnen ze die natuurlijk ook niet betalen en zo stapelen problemen zich op.’
Integrale aanpak mét budgetbeheer
Bart: ‘Die jongeren zijn bij ons nu verplicht onder budgetbeheer, als onderdeel van die integrale aanpak. We kijken met z’n allen waar de schoen wringt en proberen de problemen vervolgens zo pragmatisch mogelijk op te lossen. Dat begint al door deze problemen in de groep bespreekbaar te maken. Je ziet dat door de herkenning het onderwerp veel meer gaat leven. Ik sta daarbij naast ze en loop af en toe een eindje met ze mee. Ik merk dat de motivatie daarmee groeit en dat is natuurlijk het belangrijkste.’
De studenten van de Hogeschool Zuid moeten 8 uur per week stage lopen. Om een goede invulling te geven aan die uren, sporten zij bijvoorbeeld iedere woensdag mee met de statushouders. Armin: ‘Zo ontstaat er contact op een laagdrempelige en ontspannen manier en leren de beide groepen elkaar kennen. Tijdens de lessen bleek bijvoorbeeld dat veel jongeren geen idee hebben hoe ze moeten koken en al helemaal niet wat gezond eten is.’
‘Dat hebben we opgepakt door na het sporten met z’n allen boodschappen te doen, te koken en te eten. Een kok uit de stad die in een bijstandssituatie zit heeft voor ons een aantal menu’s gemaakt met lekkere, voedzame en goedkope gerechten. Dus nu gaan de jongeren na het sporten samen boodschappen doen en bekijken we aan het eind van de middag samen wat het allemaal heeft gekost. En dan blijk je voor € 2,10 per persoon heerlijk te kunnen eten. Zo snijdt het mes aan twee kanten en dat is de kracht van dit project.’
Tips voor andere gemeenten
Hebben jullie nog tips voor andere gemeenten die ook met dit onderwerp aan de slag willen? Armin: ‘Kies voor een integrale aanpak met specialisten op ieder leefgebied. Dat is echt heel belangrijk. Verder zijn zichtbaarheid en een lage drempel van belang. Dus begin in de wijk of op school. Laat jongeren niet naar het gemeentehuis komen. En tenslotte: zet in op coaching. Een verplichting werkt niet. Pas als de jongeren zelf inzien dat dit belangrijk is, ontstaat er motivatie en kom je ook verder.’
Bart: ‘Het is belangrijk dat jongeren één aanspreekpunt hebben en dat diegene ook goed bereikbaar is. Onze budgetbeheerder houdt bijvoorbeeld spreekuur in het ROC. Verder is vertrouwen van belang.’
‘We hebben bijvoorbeeld een voetbalteam opgericht en samen met de spelers besloten welke shirts ze zouden dragen. Maar ze ook op Google Maps laten zien waar de sporthal is waar zij kunnen trainen. Daarmee tonen wij initiatief en krijgen zij vertrouwen in ons. En als laatste is het belangrijk dat je niet alles overneemt. Geef ze handvatten om het zelf te doen, want dat is het uiteindelijke doel.’
Armin: ‘Maar er zijn ook valkuilen, hoor. Je moet je écht realiseren dat je niet alles kunt oplossen en het inderdaad ook niet volledig kunt overnemen. Daar kom je niet verder mee. Je moet je als gemeente blijven realiseren dat je een dienstverlener bent. Geen hulpverlener.’
Ook het Geldplan Statushouders inzetten?
Wil je in jouw gemeente ook werk maken van de Wet Inburgering en meer weten over wat het Geldplan Statushouders daarin kan betekenen? Neem contact op met Sandra Schoenmakers.
