Direct naar content

Nibud-leerdoelen als basis voor ondersteuning van docenten in praktijkonderwijs en vmbo

Praktijkverhaal

Aandacht voor financiële redzaamheid van leerlingen in het praktijkonderwijs en vmbo is hard nodig. Het Nibud heeft leerdoelen voor jongeren geformuleerd over omgaan met geld. Die vormden voor het SLO landelijk expertisecentrum (SLO) het uitgangspunt voor themakaarten die docenten handvatten bieden om in de les aandacht te besteden aan financiële thema’s.

Annette van der Laan, leerplanontwikkelaar voor speciaal onderwijs en burgerschap bij SLO, werkte voor deze kaarten nauw samen met het Nibud. ‘Wij zijn heel blij dat we de leerdoelen en competenties van het Nibud mochten gebruiken voor dit project. Er ontstond daardoor een mooie kruisbestuiving die uiteindelijk tot een zeer bruikbaar eindproduct heeft geleid. Het is nu aan de scholen om dit onderwerp verder te implementeren in het lesprogramma.’

Executieve functies

Bijzonder aan dit project is dat de themakaarten zijn gekoppeld aan executieve functies, zoals goed plannen en het leren beheersen van je impulsen. Executieve functies zijn regelfuncties in je hersenen die je in staat stellen om doelen te formuleren, die te monitoren, daarvan consequenties te overzien, deze bij te sturen en door te zetten. Ze beïnvloeden in grote mate doelgericht gedrag en beheersing van impulsen, die weer van invloed zijn op financieel redzaam gedrag.

Sommige jongeren vinden het lastig om hun impulsen te beheersen en raken daardoor vaker in de schulden dan leeftijdsgenoten.

Annette van der Laan, leerplanontwikkelaar voor speciaal onderwijs bij SLO

Annette: ‘Het ministerie van OC&W klopte bij SLO aan omdat uit onderzoek bleek dat veel jongeren niet voldoende financieel geletterd zijn. Met name jongeren in het praktijkonderwijs en vmbo hebben daarbij extra ondersteuning nodig. Zij vinden het lastig om hun impulsen te beheersen en raken daardoor vaker in de schulden dan leeftijdsgenoten. Ze zijn onder andere snel boos of geprikkeld en kunnen zich minder goed concentreren. Door aan die executieve functies te werken, kunnen zij in stapjes hun doelen wél bereiken.’

Vier thema’s gekoppeld aan Nibud-leerdoelen

De kaarten zijn gekoppeld aan de vier thema’s van de Nibud-leerdoelen: inkomsten verwerven, geldzaken organiseren, verantwoord besteden en voorbereid zijn op onvoorziene gebeurtenissen. Annette: ‘Neem het tweede thema, geldzaken organiseren. Dat is voor deze jongeren lastig omdat plannen en organiseren voor hen vaak ingewikkeld is.

De kaarten geven docenten handvatten om met de leerlingen aan de slag te gaan op dit onderwerp. Ze geven tips en voorbeelden uit de praktijk die zij in de les kunnen gebruiken. De kaarten worden gebruikt door docenten economie, rekenen of mens en maatschappij. En soms ook door mentoren. We hopen dat het in ieder geval helpt om het onderwerp een goede plek te geven in het curriculum.’

De eerste reacties uit het onderwijs zijn positief. Annette: ‘Docenten noemen de kaarten overzichtelijk en geven aan dat het hen houvast geeft in de les. Ze vinden met name de combinatie van de leerdoelen met de executieve functies heel praktisch. En gelukkig staat het onderwerp bij steeds meer scholen op de agenda. We merken dat door de coronacrisis nog meer leerlingen in de financiële problemen zijn gekomen. De urgentie om dit onderwerp op te pakken is daarmee hoger dan ooit.