Het Nibud deed in opdracht van de Federatie Amsterdamse Huurderskoepel (FAH) een kwalitatief onderzoek naar hoe huurders hun financiële situatie ervaren. Huurders die moeilijk rondkomen, hebben een groot risico op financiële problemen, sociale moeilijkheden en gezondheidsklachten. Zij hebben geldstress en ervaren minder financieel welzijn. FAH gebruikt de uitkomsten van het onderzoek om haar verhaal beter voor het voetlicht te brengen.
Cees Fenenga is penningmeester van de FAH, het samenwerkingsverband van 5 Amsterdamse huurderskoepels. Hij was nauw betrokken bij het onderzoek en is blij dat de FAH de uitkomsten kan gebruiken in gesprekken met de gemeente en woningcorporaties. Cees: ‘Het is een mooi onderzoek, maar natuurlijk geen mooi verhaal.’
Kwantitatief én kwalitatief onderzoek
Het Nibud geeft met zowel kwantitatief als kwalitatief onderzoek inzicht in financiële problemen van huishoudens. Uit de resultaten van het kwalitatieve onderzoek naar Amsterdamse huurders en hun geldproblemen, blijkt welke groepen het moeilijk hebben. De uitkomsten van het onderzoek laten zien hoe zij omgaan met geld en waar ze daarbij tegenaan lopen.
Dit vormt de basis voor het advies dat Nibud geeft aan stakeholders zoals FAH. Wat kan een huurderskoepel doen om te voorkomen dat huishoudens in de financiële problemen komen? Of om huurders te helpen bij het verkleinen van financiële problemen? Fenenga: ‘Met de combinatie van cijfers en de ervaringen van de doelgroep die we nu via het Nibud hebben gekregen, kunnen wij beter en gerichter ons werk doen.’
Verdiepende interviews
Voor het onderzoek ‘Huren en rondkomen in Amsterdam (2022)’ hield het Nibud verdiepende interviews met huurders die voldeden aan een aantal criteria: hun budgetaandeel huur was hoog, ze hadden moeite met rondkomen en maakten zich regelmatig zorgen.
Verder huurden ze bij diverse Amsterdamse woningcorporaties en verschilden hun huishoudsituaties ten opzichte van elkaar. Om deze groep te selecteren, zetten we eerst onder 200 huurders een korte kwantitatieve vragenlijst uit om te bepalen of ze aan de criteria voldeden. Hieruit selecteerden we een groep huurders die we vervolgens hebben geïnterviewd. Daarna volgde nog een groepsgesprek met het grootste deel van de geïnterviewden waarin we reflecteerden op de beelden en conclusies uit de interviews.
We kunnen niet op vakantie. We kunnen de tuin niet renoveren. Ik mis dat zeker, die dingen doen die het leven even wat leuker maken.
Eén van de respondenten in het onderzoek
Cees: ‘Het onderzoek staat vol schrijnende uitspraken. Wat dacht je van: “Ik bezuinig nu vooral op gas en elektra. Ik verwarm mijn woning bijna nooit, alleen als dit echt nodig is”. Of: “Dan lig je in bed met kiespijn en die stress van als het maar niet erger wordt. Dan moet je naar het ziekenhuis en dan komen de kosten. Die stress maakt je nog zieker.” Het meest schrijnende vind ik de gevolgen voor kinderen. Omdat er geen geld is, komt hun sociale vorming in de knel. Ze kunnen nergens aan meedoen. Dat werkt een heel leven door.’
Wat was de aanleiding voor dit onderzoek?
Cees: ‘Dit verhaal gaat over mensen, niet over bakstenen. Maar dat menselijke aspect wordt nog wel eens uit het oog verloren. Wij proberen bij te dragen aan een leefbaar klimaat in de stad. Het is belangrijk dat we daarover met elkaar in gesprek blijven. De resultaten van het onderzoek helpen ons daarbij. De politiek heeft het nu alleen maar over bouwen, bouwen en bouwen omdat er te weinig woningen zijn. Maar dat beeld is te eenzijdig.’
‘We zijn in het onderzoek de diepte ingegaan en hebben gekeken naar de mens achter de cijfers. Dit onderzoek laat zien dat ook andere aspecten van groot belang zijn. Die moeten worden meegewogen om een omgeving te creëren waarin de kansen voor iedereen gelijk zijn. Dat is voor ons de grote waarde van dit onderzoek.’
Hoe heb je de samenwerking met het Nibud ervaren?
‘Heel fijn. Er is vooraf goed afgestemd waarom we dit onderzoek wilden doen. FAH wil bij haar stakeholders kunnen aantonen dat mensen in nood zijn. Met dit rapport in handen kunnen we dat. Zeker omdat ook in de eindfase goed is afgestemd hoe de output zou worden gepresenteerd. Het was voor ons heel fijn dat het onderzoek veel media-aandacht heeft gekregen. Ook daar heeft het Nibud aan bijgedragen, zoiets kunnen wij niet alleen.’
Welke invloed heeft de inflatie op dit moment?
‘Ik verwacht dat de situatie inmiddels nog nijpender is geworden. Ten tijde van het onderzoek waren de energieprijzen – en inflatie – nog niet zo hoog als nu. De hoge prijzen maken het vrijwel onmogelijk om met een kleiner inkomen rond te komen. Laat staan dat mensen iets extra’s kunnen doen met de feestdagen of voor de kinderen. Dankzij dit onderzoek wisten we dat dat toen al heel lastig was. Daardoor hoeven we ons over de huidige situatie geen illusies te maken.’
