Veel Nederlanders hebben moeite met rondkomen. Bijzonder Hoogleraar Wilco van Dijk, verbonden aan de Universiteit Leiden en Nibud onderzocht hoe wij ons financieel gezonder kunnen gedragen. Meer kennis over economisch keuzegedrag kan helpen bij het voorkomen van financiële problemen van huishoudens.
De Nibud-leerstoel ‘Psychologische determinanten van economisch keuzegedrag’ bestaat sinds 2014. Het is opgericht omdat meer kennis over economisch keuzegedrag kan helpen bij het voorkomen van financiële problemen.
In al die jaren is een flink aantal onderzoeken gestart waarin het Nibud en hoogleraar Wilco van Dijk samenwerkten met verschillende relaties. De onderzoeken hebben als bijzonder kenmerk dat ze gericht zijn op toepasbaarheid op de praktijk.
De onderzoeken geven meer kennis over hoe naast ratio en rede ook emotie een rol speelt en de manier waarop informatie wordt gepresenteerd bij financiële keuzes. Het Nibud en de Universiteit Leiden merken dat in vergelijking met acht jaar geleden de kennis over dit onderwerp enorm is toegenomen en beleidsmakers die ook vaker weten toe passen.
Promovendi
Onder leiding van Van Dijk zijn twee Nibud-onderzoek gepromoveerd op het gebied van economische keuzegedrag. In 2015 promoveerde toenmalig Nibud-onderzoeker Tamara Madern aan de Universiteit Leiden met haar onderzoek naar gezond financieel gedrag. In 2020 promoveerde Minou van der Werf op het gebied van geld en gedrag.
Inmiddels is Van Dijk benoemd tot regulier hoogleraar in de Economische Psychologie. Een mooie bekroning op zijn werk en dat van de Nibud-leerstoel. Van Dijk door zijn promotie bij de Universiteit van Leiden vanaf februari 2022 niet meer verbonden aan de Nibud-leerstoel. Wel hebben zijn onderzoeken nog altijd veel waarde.
We zijn beslissers die zich naast ratio en rede ook laten leiden door emoties.
Prof. Dr. Wilco van Dijk
Mens laat zich leiden door emoties
Goede economische keuzes maken is lastig, stelt prof. dr. Van Dijk, en wordt ook steeds moeilijker in onze complexer wordende maatschappij. “Om meer inzicht te krijgen in hoe keuzes tot stand komen en hoe we mensen kunnen helpen om zich financieel gezonder te gedragen, moeten we het beeld van de menselijke beslisser bijstellen.”
“We zijn geen homo economicus maar homo sapiens: we zijn beslissers die zich naast ratio en rede ook laten leiden door emoties en we maken vaak onvoldoende of zelfs verkeerd gebruik van beschikbare informatie.”
Van Dijk onderzocht, met zowel laboratorium- als veldonderzoek, onder andere, hoe verlangens en impulsen keuzes van mensen beïnvloeden. Daarnaast ontwikkelde en testte hij samen met het Nibud verschillende interventies die mensen kunnen helpen om minder impulsief te reageren op verleidingen en hen helpen om goede keuzes te maken. Bijvoorbeeld bij het afsluiten van leningen en sparen voor een financiële buffer om economische tegenslagen op te vangen. Om mensen te helpen gezondere economische keuzes te maken is het van belang meer financiële educatie te geven én deze keuzes voor hen gemakkelijker te maken, aldus Van Dijk.
