De Nederlandse schuldenwetgeving, namelijk de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) en de Wet schuldsanering natuurlijke personen (Wsnp), geldt niet voor Caribisch Nederland. Er is echter wel behoefte aan beleid rondom schulden op Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Voor de aanpak van problematische schulden in Caribisch Nederland wil het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid de omvang van de problematiek beter in kaart brengen. Het Nibud heeft tussen juli en oktober 2023 onderzoek gedaan naar de schuldenproblematiek in Caribisch Nederland vanuit de vraag:
Wat is op dit moment bekend over de aard en omvang van de schuldenproblematiek in Caribisch Nederland? En wat is ervoor nodig om schulden beter in beeld te krijgen?
Een belangrijke constatering vooraf is dat de informatie over schulden slechts zeer
beperkt beschikbaar is. Op basis van de informatie die we hebben weten te achterhalen kunnen we desalniettemin de volgende conclusies en aanbevelingen formuleren.
Belangrijkste resultaten en aanbevelingen
- Bevraag inwoners over rondkomen, lenen en financiële problemen. Er is al veel kwalitatief onderzoek gedaan, waarin een beperkt aantal inwoners is geïnterviewd over rondkomen en financiële problemen. Dit heeft waardevolle inzichten opgeleverd over hoe mensen in Caribisch Nederland proberen te overleven met beperkte middelen. Uit dit onderzoek komt opnieuw naar voren dat mensen met lage inkomens niet kunnen rondkomen en zijn aangewezen op meer informele vormen van kredietverlening. Om zicht te krijgen op de omvang van deze informele leningen, op de problemen die dit oplevert en op de benodigde hulp, is het belangrijk om dit via een representatieve survey uit te vragen bij inwoners zelf.
- Ontwikkel een dashboard schulden. Het CBS heeft voor Europees Nederland een dashboard Schuldenproblematiek in beeld ontwikkeld. Met dit dashboard kunnen trends in de ontwikkeling van problematische schulden worden gevolgd. Voor Caribisch Nederland kan met de beschikbare bronnen een weliswaar beperkter maar vergelijkbaar dashboard worden ontwikkeld.
- Overweeg om onderdelen van de wet incassokosten toe te passen in Caribisch Nederland. Op dit moment ontbreekt het in Caribisch Nederland aan duidelijke richtlijnen voor incasso en invordering. Het is aan te bevelen dat zowel private en publieke crediteuren verplicht worden heldere richtlijnen op te stellen. Bij de verbetering van de aanpak van achterstanden door vastelastenpartijen kunnen lessen worden getrokken uit de ervaringen met sociaal incasseren in Europees Nederland, bijvoorbeeld als het gaat om begrijpelijke communicatie, persoonlijk contact en passende betalingsregelingen.
