Rapport Geldzaken in de praktijk (2024)

Auteurs: Gitta van den Enden, Nouschka Veerman

In hoeverre ervaren huishoudens bepaalde vormen van financiële onzekerheid? En welke groepen zitten in een kwetsbare positie? In het Nibud-rapport Geldzaken in de praktijk 2024 presenteren we de resultaten van ons onderzoek naar inkomens, uitgaven en de mate waarin Nederlandse huishoudens kunnen rondkomen.

Over het algemeen blijkt dat het de goede kant op gaat met de financiële situatie van de Nederlandse huishoudens. Meer mensen geven aan dat ze makkelijker kunnen rondkomen dan in een vergelijkbare meting uit 2022 en 2018. Ook heeft het merendeel van de mensen het gevoel controle te hebben over hun financiële situatie.

Financieel kwetsbare groepen

Dat neemt niet weg dat nog altijd een derde van de mensen moeite heeft om rond te komen. We zien een aantal groepen die op meerdere vlakken kwetsbaar zijn en onzeker zijn over hun inkomsten en uitgaven. Het gaat vooral om huurders, huishoudens met lagere en/of wisselende inkomens en jongvolwassenen. Deze groepen komen al langer uit onderzoeken naar voren als groepen die op meerdere terreinen financieel kwetsbaarder zijn.

Belangrijkste resultaten

• Het percentage huishoudens dat makkelijk kan rondkomen is 68 procent. De meeste Nederlandse huishoudens (ruim 80 procent) hebben het gevoel dat zij controle hebben over hun inkomsten en vinden deze ook redelijk voorspelbaar.
• Minder Nederlanders kunnen moeilijk rondkomen. Het aandeel huishoudens dat moeilijk kan rondkomen is in de afgelopen twaalf jaar niet zo laag geweest als nu (32 procent).
• Een derde van de huishoudens knoopt met moeite de eindjes aan elkaar. Het zijn met name huurders, jongvolwassenen en huishoudens met een wisselend en/of laag inkomen die moeilijk rondkomen en zorgen hebben over de financiële situatie. Juist deze groepen zijn afhankelijk van toeslagen, maar weten minder goed waar ze hierover informatie kunnen vinden.
• Ruim een vierde heeft het gevoel beperkte tot geen grip op de energiekosten te hebben. Daarbij dreigen huurders en huishoudens met beperkte financiële middelen achterop te raken in de verduurzaming van onze woningen.
• Huishoudens geven de meeste prioriteit aan het betalen van de vaste lasten. Daardoor hebben zij vaker moeite met het betalen van huishoudelijke uitgaven en reserveringsuitgaven. 80 procent van de mensen die moeilijk rondkomen heeft moeite met het betalen van de boodschappen.
• De meeste mensen sparen. Toch spaart nog 20 procent niet consequent iedere maand en spaart zo’n 41 procent minder dan 10 procent van het inkomen.

Achtergronden bij dit onderzoek

In dit onderzoek zijn 1.563 Nederlanders tussen 18 en 75 jaar ondervraagd via een online vragenlijst. Deze groep is representatief voor alle Nederlanders in deze leeftijdsgroep wat betreft leeftijd en geslacht. Dit onderzoek is de 6^e in een reeks. Vergelijkbaar onderzoek is uitgevoerd in 2005, 2009, 2012, 2015 en 2018. De resultaten in het rapport betreffen alleen zelfstandige huishoudens. De respondenten zijn geworven via het panel van Dynata (www.dynata.com). Het onderzoek vond plaats van 2 februari tot en met 17 februari 2024.