Auteurs: Michael Visser, Marcel Warnaar & Nanne Houtsma
De vernieuwing van het pensioenstelsel leidt tot meer keuzes bij huishoudens. Verkeerde keuzes kunnen echter leiden tot spijt, niet-optimale uitkomsten en zelfs financiële problemen op lange termijn. Met dit onderzoek probeert het Nibud meer inzicht te krijgen in de behoeften en wensen per huishoudsituatie over verschillende elementen van het nieuwe pensioenstelsel.
Het bedrag ineens wordt een nieuwe wettelijke keuzemogelijkheid waarop mensen ‘hun’ pensioenpot kunnen gebruiken. Uit berekeningen van het Nibud blijkt echter dat door een hogere belastingdruk op piekinkomen en het nadelige effect voor het recht hebben op toeslagen, het netto gezien veel uitmaakt wanneer men een groot geldbedrag laat uitbetalen.
Mensen kunnen ook kiezen voor een hoog-laag-optie, waarbij er de eerste jaren een hoger pensioen wordt uitgekeerd dan later. En er zijn andere mogelijkheden, waaronder de standaarduitkering: een constant pensioen gedurende de hele pensioenperiode. Financieel gezien hebben de diverse opties voor- en nadelen die per inkomen en huishouden anders uitpakken.
Belangrijkste resultaten
- Er is substantiële interesse in de opname van het bedrag ineens, maar ook nog veel onbekendheid. Zelfs van de mensen die binnen 10 jaar met pensioen gaan, kent een meerderheid deze nieuwe keuzemogelijkheid niet. Opvallend is dat het potentieel gebruik iets afneemt met de leeftijd. Van de groep 55 – 67 jaar geeft ruim 1 op de 3 aan er (misschien) gebruik van te maken;
- Bij de opname van het bedrag ineens vóór de AOW-datum zijn vooral lagere en middeninkomens financieel slechter af. Dit komt voornamelijk door de nadelige effecten op (en het verlies van) toeslagen, waarbij het onzeker is of er na ingang van het pensioen (alsnog) recht is op toeslagen;
- Er is een grote behoefte aan begeleiding bij de keuze voor opname van het bedrag ineens op pensioendatum onder alle inkomensgroepen. Bijna de helft noemt een financieel adviseur als partij van wie men begeleiding wenst, terwijl pensioenuitvoerders populair zijn bij mensen met pensioen in zicht.
Aanbevelingen
- Zorg snel voor duidelijkheid over (inwerkingtreding) van het bedrag ineens op pensioendatum.
- Verbeter de regeling: maak het bedrag ineens fiscaal neutraal en daarmee eerlijker voor lagere inkomens. En zorg voor gerichte communicatie over mogelijke (nadelige) gevolgen.
- Help bij het maken van keuzes: wacht hierbij niet op inwerkingtreding Wet toekomst pensioenen, zodat mensen met pensioen in zicht zich tijdig kunnen voorbereiden op het maken van keuzes voor hun pensionering. Het Nibud pleit ervoor dat als deze regeling ingaat, iedereen vooraf laagdrempelig de mogelijkheid krijgt onafhankelijke en deskundige begeleiding te krijgen rond pensioenkeuzes.
Downloads bij dit rapport
Onze experts bij dit rapport
Achtergronden bij dit onderzoek
Dit pensioenonderzoek is een eerste meting (eind 2021) naar aanleiding van een nieuw pensioenstelsel. Doel van het Nibud is dit pensioenonderzoek jaarlijks uit te voeren om zo de behoeften en wensen van burgers structureel te monitoren. Daarbij kunnen we inspelen op actuele thema’s. Het bedrag ineens op pensioendatum is een onderdeel van het bredere pensioenonderzoek. De 1.097 espondenten zijn verzameld middels een online vragenlijst via het panel van Dynata.