Geld lenen

Geld lenen kan handig zijn, maar het is belangrijk om het verantwoord te doen. Tijdelijk meer geld hebben kan een oplossing zijn, maar alleen als het aflossen in je budget past. Waar moet je rekening mee houden? En: wat moet je doen als een ander geld van jou wil lenen?  

Hoeveel kan ik lenen? 

Een lening brengt financiële verplichtingen met zich mee voor een meestal langere periode. In die periode kan er veel veranderen. Denk bijvoorbeeld aan pensioen, werkloosheid of arbeidsongeschiktheid. 

Of je uitgaven kunnen omhooggaan. Bijvoorbeeld voor onderhoud aan je woning of omdat schoolgaande kinderen meer gaan kosten. Kun je de lening dan nog steeds afbetalen? 

Voordat je geld kunt lenen, bekijkt de kredietverstrekker daarom of je de lasten van een lening kunt dragen. Daarvoor moet je informatie geven over onder andere je inkomen, je huishouden en je woonlasten. Ook telt mee of je al andere leningen hebt lopen. Dit doet de kredietverstrekker bij het BKR.

Gedragscode Consumptief Krediet 

Om te voorkomen dat mensen in de financiële problemen komen als er te veel wordt geleend, is er een gedragscode Consumptief Krediet. Hierbij wordt uitgegaan van de leennorm: het minimumbedrag dat een huishouden moet overhouden voor het levensonderhoud. 

In de gedragscode Consumptief Krediet staan afspraken over de leennormen voor een verstandige kredietverlening. Om dat te bepalen, wordt gebruik gemaakt van de cijfers van het Nibud.   

Het Nibud kijkt hierbij naar wat huishoudens gemiddeld uitgeven en wat zij minimaal kwijt zijn. Op basis daarvan is een minimumpakket aan goederen en diensten vastgesteld. Zo weten we wat het leven minimaal kost. Hierin zijn alle kosten opgenomen die een huishouden moet maken voor wonen, kleden, voeden, zekerheid (verzekeringen) en informatie (telefoon, internet en tv). 

Let op! Geld lenen kost geld 

Deze waarschuwing ken je misschien wel. Financiële ondernemingen zijn verplicht hem in reclame-uitingen voor alle kredieten op te nemen. Zo weet je dat bepaalde aanbiedingen eigenlijk een lening zijn. Zoals een telefoonabonnement of een duurdere aankoop die je per maand afbetaalt.  

Waar moet je op letten als je een lening afsluit? 

Een lening afsluiten lijkt heel makkelijk. Maar er zijn altijd risico’s aan verbonden. Als je weet waar je op moet letten, weet je wat je kunt verwachten en kun je verantwoord lenen.   

Is geld lenen echt nodig?

Vraag je eerst af of je wel echt een lening nodig hebt. Misschien is sparen voor je aankoop ook een optie. Lenen kost namelijk meer geld door de rente die je moet betalen. Daarnaast is geld sparen flexibeler: je zit niet vast aan verplichte aflossingen. En geld apart zetten doe je wanneer het jou uitkomt.  

Past geld lenen binnen het budget? 

Een lening kan soms een uitkomst zijn. Stel dat je huis dringend moet worden opgeknapt om nog duurdere reparaties te voorkomen. Overweeg je om een lening af te sluiten? Kijk dan altijd of de lening in je budget past. Doe dan de check hieronder.

Waar je nog meer op moet letten 

Zorg ervoor dat je lening niet langer loopt dan de levensduur van datgene wat je ermee wilt betalen. Bijvoorbeeld als je een auto koopt. Als je deze auto vijf jaar lang gebruikt, moet je binnen vijf jaar de lening kunnen afbetalen. 

Laat je niet alleen verleiden door de genoemde rente. Maar kijk ook naar de aflossingsperiode, de kosten per maand en vooral naar de totale kosten van de lening. Daarin zie je hoeveel je in totaal betaalt. Om leningen goed met elkaar te kunnen vergelijken, moet de aanbieder ook het jaarlijkse kostenpercentage vermelden. Dat is de rente inclusief alle bijkomende kosten. Het jaarlijkse kostenpercentage mag maximaal 15 procent zijn (per 1 januari 2024). 

Neem de tijd voor het kiezen van een lening. Laat je niet onder druk zetten om ter plekke een contract te tekenen.  

Tip: Heeft de aanbieder van de lening een vergunning bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM)? Zo niet, dan is het niet verstandig om hier een lening af te sluiten.  

Verschillende soorten leningen 

Er zijn heel veel soorten leningen. Elke met eigen voorwaarden, looptijd, risico en rentepercentage. Niet altijd besef je dat je leent. Rood staan bij de bank is ook een lening – je betaalt hier een hoge rente voor. 

Op een aparte pagina vind je een overzicht van alle veelvoorkomende soorten leningen. Verdiep je voordat je een lening afsluit in de details en kies de lening die bij je past. 

Geld lenen met BKR-registratie

Alle leningen die je afsluit worden geregistreerd bij het Bureau Krediet Registratie (BKR).  Banken en kredietverstrekkers willen weten of je ergens anders geld hebt geleend. En of je eerder betalingsproblemen had of nog hebt. Dit kunnen zij controleren met een BKR-toetsing. Een BKR-toetsing kan alleen als je daar toestemming voor geeft.  

De registratie bij het BKR geeft een overzicht van alle leningen die je hebt afgesloten. Zo ontstaat er een goed beeld van je financiële situatie. Heb je veel leningen lopen? Dan zullen weinig banken je nog een nieuwe lening geven. De kans is dan te groot dat je de lening niet meer kunt terugbetalen. Dit beschermt jou ook tegen de mogelijkheid om te veel geld te lenen waardoor je in uitzichtloze schulden terecht kunt komen.  

Welke leningen registreert het BKR? 

Als je een bedrag leent vanaf € 250 moet de geldverstrekker de lening aanmelden bij het BKR. Het BKR registreert deze soorten leningen: 

• Persoonlijke leningen 
• Doorlopende kredieten 
• Creditcardlimieten 
• Kopen op afbetaling, zoals een telefoon 
• Klantenpaslimieten 
• Roodstandlimieten 
• Betalingsachterstand van de hypotheek van meer dan 120 dagen 
• Restschulden van hypotheken 
• Private-leasecontracten 

Ook als je zonder problemen aan je betalingsverplichtingen doet, staan al deze leningen geregistreerd bij het BKR. Bijna elke Nederlander heeft de mogelijkheid om rood te staan of heeft een creditcard. Daarom zijn meer dan 9 miljoen mensen op deze manier geregistreerd bij het BKR. 

Als je schuldhulpverlening krijgt registreert de gemeente dat bij het BKR.

Wil je je registratie inzien? Je kunt bij het BKR online jouw kredietoverzicht opvragen. Ben je het niet eens met de registratie of klopt er iets niet? Dan kun je bij de betreffende geldverstrekker terecht om de gegevens te wijzigen. 

Negatieve codering 

Als je meer dan twee maanden achterloopt met een betaling, dan meldt de geldverstrekker dat bij het BKR. Voordat dat gebeurt, krijg je eerst een waarschuwing. Betaal je alsnog niet? Dan komt er een melding bij je financiering in het BKR. Dit wordt een codering genoemd. Voor andere geldverstrekkers is een negatieve codering vaak een reden om geen nieuwe lening te verstrekken.  

Je gegevens blijven vijf jaar geregistreerd bij het BKR. Ook als je je lening hebt afgelost. Negatieve coderingen blijven net zo lang staan. Na vijf jaar verdwijnen de gegevens uit de registratie. 

Geld lenen zonder BKR

Het is in principe niet mogelijk om geld te lenen zonder dat het geregistreerd wordt bij het BKR. Kredietverstrekkers zijn verplicht om het bedrag aan te melden bij het BKR. Geldverstrekkers zijn ook verplicht om je te toetsen voordat ze je een lening geven. Een bedrag onder de € 250 kun je wel lenen zonder BKR registratie.

Leningen die niet worden geregistreerd bij het BKR:

• Studieschuld (DUO)
• Hypotheek 
• Huurachterstand 
• Betalingsachterstand bij energieleveranciers, zorgverzekeraars of de Belastingdienst 
• Leningen bij familie 

Geld uitlenen aan een ander 

Leen je weleens geld aan familie of vrienden of is je dat gevraagd? Vaak gaat dit goed. Maar het kan gebeuren dat je het geleende bedrag niet meer terugkrijgt. Bovendien help je de ander niet altijd door geld uit te lenen. 

Het is belangrijk om te weten waarom iemand geld van je wil lenen. Gaat het om de aankoop van een huis voor je kinderen of een startend bedrijf? Of voor iemand die moeilijk rond kan komen of al schulden heeft? Dat laatste brengt meer risico met zich mee. 

Hoe beter je iemand kent, hoe moeilijker het is om een verzoek om geld te weigeren. Toch kun je soms iemand helpen door een lening te weigeren. Een lening kan een aanwijzing van grotere problemen zijn. Vaak is een lening slechts een tijdelijke oplossing. Probeer het gesprek te starten door te vragen hoe de financiële situatie verder is. 

Als iemand geldproblemen heeft 

Het Nibud raadt lenen aan een ander af als er sprake is van financiële problemen. Dit omdat: 

• Er altijd een risico is dat je het geld niet terugkrijgt. Wat betekent dit voor jou? Kun je het geld echt missen? Of is er een kans dat je zelf in de financiële problemen komt? 
• Bij het niet nakomen van afspraken er spanningen kunnen ontstaan tussen jou en je bekende. 
• Een onderhandse lening (een lening zonder tussenkomst van een bank) vaak niet kan worden meegenomen in een schuldsanering. Dat betekent dat je (een deel van) je geld kwijt bent.  

Wat kun je wel doen? Verwijs iemand naar hulp, bijvoorbeeld via de gemeente. Ga eventueel mee naar een eerste gesprek. Je kunt bij beginnende problemen ook de tool Zelfjeschuldenregelen noemen om aan een oplossing te werken.  

Als je wel geld wil uitlenen 

Spreek dan samen af hoe en wanneer en of er rente en aflossing moet worden betaald. Bij grote bedragen is het verstandig deze afspraken vast te leggen in een schuldbekentenis of een notariële akte. 

Een schuldbekentenis is een verklaring waarin je de afspraken opschrijft. Dat is ook verstandig bij kleinere bedragen. Dat kan ook via een mailtje, appje of SMS. Denk ook aan een ontvangstbewijs van de storting van het geld. Beide partijen moeten de schuldbekentenis ondertekenen.  

In de schuldbekentenis leg je vast: 

• De datum 
• Naam en adres van degene die het geld uitleent 
• Naam en adres van degene die het geld leent 
• Het bedrag in cijfers én in letters 
• Termijnen van terugbetaling 
• Handtekening van beiden

Notaris 

Als je een grote som geld uitleent, bijvoorbeeld voor de aankoop van een huis, is het van belang dat je dit vastlegt bij de notaris. Dit kan belastingvoordeel opleveren. Zowel voor jou als voor de ontvanger. Denk bijvoorbeeld aan hypotheekrenteaftrek.