Gemeentelijke regelingen

Bijstandsuitkering via de gemeente 

De gemeente bepaalt of je recht hebt op een bijstandsuitkering. De hoogte van de uitkering wordt landelijk bepaald en is afhankelijk van de samenstelling van je huishouden. Als je andere inkomsten hebt, wordt je bijstandsuitkering hiermee verrekend. De bijstandsnormen worden landelijk bepaald.  Als je inkomen lager is dan de bijstandsnorm, dan kan de gemeente je inkomen tot bijstandsniveau aanvullen. 

Bijzondere bijstand 

Bijzondere bijstand is bedoeld voor bijzondere noodzakelijke kosten die niet via een andere regelingen vergoed worden. Denk aan kosten die je maakt in verband met ziekte, een verhuizing of echtscheiding. Of voor een babyuitzet, de maaltijdvoorziening of voor bewindvoering. Krijg je te maken met zulke kosten en kun je ze niet betalen van je uitkering of loon? Dan kun je misschien een beroep doen op bijzondere bijstand. 

Of je in aanmerking komt, hangt af van je inkomen en je vermogen. Ook moet je de kosten echt hebben gemaakt of nog gaan maken. Sommige gemeenten geven geen vergoeding als de kosten al gemaakt zijn, dus het is verstandig dit na te vragen vóórdat je een product koopt.  

Je mag dezelfde kosten niet terug kunnen krijgen via een andere regeling, voorziening of verzekering zoals je (aanvullende) ziektekostenverzekering of de Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning ). Je moet de kosten kunnen aantonen met een bewijs van aankoop of betaling. 

Neem contact op met je gemeente om de bijzondere bijstand aan te vragen. 

Individuele inkomenstoeslag 

Ben je tussen de 21 jaar en de AOW-leeftijd en moet je langdurig rondkomen van een minimuminkomen zonder zicht op een hoger inkomen? Dan kun je in aanmerking komen voor de individuele inkomenstoeslag. Dit is een jaarlijkse toeslag.  

Ook mensen met een laag inkomen uit werk hebben hier recht op. De gemeente bepaalt tot welk inkomen er recht is op de toeslag, na hoeveel jaar je er recht op krijgt, en de hoogte van de toeslag.  

Schoolkosten 

Je gemeente kan een bijdrage geven voor de indirecte schoolkosten van kinderen. Dat zijn bijvoorbeeld een schoolkamp, schooltas, fiets of leermiddelen. Vraag bij je gemeente na of er een vergoedingsregeling of kortingsregeling is. De gemeente kan ook vertellen wat deze regeling precies inhoudt en hoe je een aanvraag doet. 

Collectieve zorgverzekeringen 

Gemeenten kunnen inwoners een collectieve zorgverzekering aanbieden. Het gaat altijd om een basisverzekering plus een (uitgebreid) aanvullend pakket. Naast een collectiviteitskorting, bieden sommige gemeenten ook een bijdrage in de premie aan. Zo krijg je voor dezelfde premie een uitgebreider pakket aangeboden.  

Studietoeslag 

Studeer je, maar kun je door een medische beperking niet werken om wat bij te verdienen? Dan heb je mogelijk recht op studietoeslag. Je moet hiervoor wel studiefinanciering ontvangen of een basistoelage als de tegemoetkoming voor scholieren. Ook mag je voor deze toeslag geen recht hebben op een Wajong-uitkering.

Je vraagt de studietoeslag aan bij de gemeente waar je woont. Dus niet bij DUO en ook niet bij de gemeente waar je studeert. Omdat deze toeslag inkomsten uit een bijbaan vervangt, verschilt het bedrag per leeftijdscategorie. Net als bij het minimumjeugdloon.

De minimale hoogte van de toeslag is wettelijk vastgelegd. Gemeenten mogen per leeftijdscategorie een hoger bedrag vaststellen. Per gemeente kan de studietoeslag daarom verschillen. Heb jij (of hebben jouw ouders) vermogen? Dat maakt voor de toeslag niet uit. Kijk hier voor de minimale bedragen. 

Regelingen voor sport en cultuur 

Veel gemeenten kennen regelingen die meedoen aan het maatschappelijke leven aanmoedigen. Denk aan deelname aan een cursus, muzieklessen of lidmaatschap van een sportclub. Deze regelingen voorkomen dat mensen met een laag inkomen in een sociaal isolement terechtkomen. 

Vooral grotere gemeenten werken voor deze regelingen vaak met een stadspas. Daarmee krijg je direct korting. Andere gemeenten hebben een declaratiefonds. Je kan dan de gemaakte kosten indienen. Die kan de gemeente dan tot een bepaald bedrag vergoeden. Gemeenten moeten (bijvoorbeeld met een steekproef) controleren of de kosten echt zijn gemaakt. 

Voedselbank en kledingbank 

In veel gemeenten kunnen gezinnen die niet kunnen rondkomen tijdelijk hulp krijgen van een voedselbank of kledingbank. Aanmelden gaat via een hulpverlenende organisatie zoals maatschappelijk werk of thuiszorg.  

Sommige gemeenten hebben meer van dit soort banken. Bij een speelgoedbank kunnen ouders met een klein budget bijvoorbeeld speelgoed voor hun (klein)kinderen krijgen. En er bestaan ook banken voor huisdieren, die voeding en bijvoorbeeld kattengrit aanbieden. Welke banken actief zijn verschilt per gemeente. 

Kom je in aanmerking? 

De gemeente bepaalt de voorwaarden van de verschillende gemeentelijke regelingen. Deze kunnen per gemeente en per regeling verschillen. Gemeenten hanteren hierbij een bovengrens wat betreft je inkomen, bijvoorbeeld 120 procent van de bijstandsnorm. Heb je een inkomen boven deze grens, dan kom je niet in aanmerking voor minima-regelingen. 

Voor bijzondere bijstand kan een gemeente je draagkracht berekenen. Dit is het bedrag dat je zelf moet betalen. Zijn de kosten waarvoor je bijzondere bijstand aanvraagt hoger dan je draagkracht, dan krijg je dat gedeelte vergoed. Het kan dus heel goed dat je met een betaalde baan in aanmerking komt voor een tegemoetkoming. Soms gaat het dan om een gedeeltelijke vergoeding.  

Het is verstandig om bij de Sociale Dienst van je gemeente na te vragen of je in aanmerking komt voor een vergoeding vóórdat je een product koopt. De gemeente beoordeelt iedere aanvraag apart. Houd er rekening mee dat een gemeente een eigen bijdrage kan vragen. 

Laat geen geld liggen 

Niet iedereen die recht heeft op gemeentelijke regelingen maakt hier gebruik van. Misschien geldt dit ook voor jou. Bijvoorbeeld omdat je de regeling niet kent of omdat je ervan uitgaat dat je er geen recht op hebt. Misschien zie je op tegen een ingewikkelde procedure. Of vind je dat anderen de financiële compensatie harder nodig hebben. Het kan dan zijn dat je geld misloopt waar je recht op hebt.

Let op: Bijzondere bijstand is afhankelijk van je persoonlijke situatie en is dus niet in Berekenuwrecht.nl opgenomen. Heb je persoonlijke onvermijdbare kosten, vraag dan bij je gemeente na of je voor vergoeding in aanmerking komt. 

Kwijtschelding lokale lasten 

Ieder huishouden betaalt heffingen – of lokale belastingen – aan de gemeente. Denk aan de rioolheffing en afvalstoffenheffing. Aan het waterschap betaal je waterschapsbelasting. Heb je een laag inkomen? Dan kom je misschien in aanmerking voor kwijtschelding van deze lokale lasten.  

Dat geldt meestal voor huishoudens met een inkomen op bijstandsniveau, of hier net boven – zoals Wajong. Kwijtschelding geldt niet altijd voor alle heffingen. Sommige gemeenten verlenen bijvoorbeeld alleen kwijtschelding voor onvermijdbare belastingen. De hondenbelasting valt hier niet onder.

Kwijtschelding van heffingen vraag je aan bij je gemeente en waterschap. Soms hebben de gemeente en het waterschap de invordering van de belasting uitbesteed. In dat geval vraag je de kwijtschelding bij deze organisatie aan. Vaak zit bij het betalingsformulier al een formulier waarmee je kwijtschelding kan aanvragen.

Soms werken de gemeente en het waterschap samen. Als je gemeentelijke heffingen krijgt kwijtgescholden, word je ook niet meer aangeslagen voor de waterschapsbelasting. Je hoeft de kwijtschelding dan maar één keer aan te vragen. 

Via de Nibud-tool Berekenuwrecht kun je (als jouw gemeente is aangesloten bij deze tool) zien of je in aanmerking komt voor kwijtschelding van lokale heffingen.