Minstens 2 miljoen eigenhuisbezitters hebben niet voldoende geld achter de hand om de verduurzaming van hun woning te kunnen betalen. Zij zullen geld moeten lenen via hypotheek of consumptief krediet als ze hun woning moeten verduurzamen.
Minstens 104.000 huishoudens hebben geen enkele ruimte in hun budget om te kunnen investeren in verduurzaming, ook niet via een lening. Dit concludeert het Nibud in het rapport Kunnen woningeigenaren energie-investeringen betalen? voor Vereniging Eigen Huis. Het instituut adviseert terughoudend te zijn met het aangaan van een lening voor het verduurzamen van de eigen woning. ‘Het is de vraag of de risico’s van een lening opwegen tegen het niet verduurzamen van de woning,’ aldus het Nibud in het rapport.
Lenen voor verduurzaming
Het Nibud heeft op een rij gezet hoeveel budget huishoudens in theorie beschikbaar hebben voor het verduurzamen van hun woning. De helft van eigen woningbezitters kan een kleine investering van € 5.000 tot € 10.000 uit eigen zak betalen. 2 miljoen huishoudens moeten lenen om € 5.000 te kunnen investeren. Voor een grotere investering van € 15.000 tot € 20.000 voor het gasloos maken van de woning moeten minstens 2,5 miljoen huishoudens lenen. Lenen via hypothecair krediet kan vaak voordeliger zijn dan via consumptief krediet. Dit hangt onder andere af van de afsluitkosten. Het is echter lang niet voor iedereen mogelijk om de hypotheek te verhogen.
Bescherm kwetsbare huishoudens
Het energievraagstuk vraagt om adequate bescherming van kwetsbare huishoudens. Zeker als er straks per wijk gewerkt wordt aan het verduurzamen van woningen. Arjan Vliegenthart: ’Het is de vraag of we verduurzamingsdoelstellingen wel kunnen realiseren nu we zien dat zoveel huishoudens er geen geld voor hebben. Wat vragen we dan straks van ze als gemeenten starten met het verduurzamen van hele wijken? Het zou kunnen dat mensen dan onder sociale druk zich verplicht voelen een lening af te sluiten waar ze later spijt van krijgen.’
‘We zien in dit rapport dat huishoudens die op geen enkele manier financiële ruimte hebben, even vaak als huishoudens die wel ruimte hebben, energiebesparende maatregelen willen nemen. Zij geven zelfs iets vaker aan dat ze bereid zijn te investeren, ook als dit zich niet terugverdient. Vooral onder jongeren is de bereidheid groot. Een lening geeft dusdanige risico’s voor het individu en de maatschappij dat we daarbij zeer zorgvuldig moeten zijn. Voor huishoudens die het nu al financieel gezien moeilijk hebben zou een alternatief moeten worden gezocht dat mensen niet opzadelt met een schuld. Bijvoorbeeld een spaar- en of subsidieconstructie waarbij mensen maandelijks geld kunnen inleggen, maar er ook mee kunnen stoppen bij onverwachte noodzakelijke uitgaven of inkomensverlies.’
Achtergronden bij het onderzoek:
Dit onderzoek is gebaseerd op een representatieve steekproef met 37.641 woningeigenaren. Databron WooN 2018. Het gaat om extra uitgaven voor verduurzaming. Regulier onderhoud van de eigen woning is opgenomen in standaard Nibud-budgetten en buffer.
Opbrengsten van de maatregelen op termijn (lagere energierekening, hogere waarde woning) zijn niet meegenomen. In deze studie heeft het Nibud niet bekeken welke huishoudens al in een duurzame woning wonen of welke huishoudens al een lening, schuld of betalingsachterstanden hebben waardoor er geen ruimte in het budget overblijft.