Mensen met een middeninkomen die tot voor kort redelijk goed konden rondkomen, redden het steeds vaker niet zonder te bezuinigen of hun spaargeld te gebruiken. Door de hoge energieprijzen merkt deze groep nu voor het eerst dat zij onder de streep minder overhouden of tekort komen. Het Nibud trekt opnieuw aan de bel over deze ontwikkeling en roept hen op om hun inkomsten en uitgaven goed onder de loep te nemen.
‘Deze huishoudens komen niet allemaal direct in de schulden, maar het zijn wel huishoudens die wat moeten doen om ervoor te zorgen dat ze aan het einde van de maand nog geld overhouden’, legt Nibud-directeur Arjan Vliegenthart uit bij BNR. In juli zullen de energieprijzen nog verder stijgen, wat voor sommige huishoudens tot nog hogere kosten zal leiden.
Van de Nederlandse huishoudens komt 38 procent moeilijk tot zeer moeilijk rond. Deze huishoudens hebben door de hoge energieprijzen waarmee ze nu te maken hebben, mogelijk nog meer moeite dan anders met het aan elkaar knopen van de eindjes. ‘Die groep geeft aan dat ze het in het dagelijks leven al lastig vindt om rond te komen. Ze worden nu al een tijdje geconfronteerd met de gestegen energieprijs en moeten echt gaan puzzelen en bezuinigen om het rond te kunnen krijgen.’
Twee groepen komen in de knel
Voor de minima zijn deze tijden nog zwaarder dan anders. ‘Voor mensen met een echt laag inkomen, bijvoorbeeld de bijstandsuitkering, is de eenmalige € 800 compensatie. Maar daarvan weten we dat het niet voldoende zal zijn. Hier zit een acuut probleem met rondkomen’, aldus Vliegenthart.
Nu is er ook een groep die tot kortgeleden relatief goed kon rondkomen. ‘Zij vragen zich nu voor het eerst af hoe ze de tering naar de nering kunnen zetten. Dat is een iets ander vraagstuk dan bij de eerste groep. Dit gaat met name over hoe krijg ik weer goed inzicht in mijn financiën en hoe kan ik op een goede manier bezuinigen. Maar dat zijn wel vragen waar deze groep tot voor kort niet mee geconfronteerd werd.’ Ze moeten op zoek naar manieren om iedere maand rond te kunnen komen.
Zo krijg je inzicht in je inkomsten en uitgaven
Het Nibud roept hen daarom op om goed naar hun inkomsten en uitgaven te kijken, zodat ze op een later moment niet in de financiële problemen komen. ‘Want je spaargeld opmaken klinkt als een zacht medicijn, maar helpt uiteindelijk structureel niet om die hoge rekeningen te blijven betalen.’ Bovendien weten we dat één op de vijf huishoudens minder dan € 1000 spaargeld heeft.
Gedeelde verantwoordelijkheid
Ook energiebedrijven maken zich zorgen om de betaalbaarheid van de energierekening. Leveranciers zien het aantal klanten met betalingsproblemen toenemen. Eneco signaleert bijvoorbeeld dat klanten vaker te weinig saldo op hun betaalrekening hebben staan. Het Nibud ziet een grote gedeelde verantwoordelijkheid voor de samenleving en de politiek als het gaat om betaalbaarheid van energie.
We zien de worsteling vanuit de regering tussen generiek beleid en gericht maatwerk.
Arjan Vliegenthart, directeur Nibud
Vliegenthart: ‘We zien de worsteling vanuit de regering tussen enerzijds generiek beleid dat duur en ongericht is (zoals het verlagen van accijnzen) en gericht maatwerk waarvan we ook weten dat het tijd kost en niet altijd lukt om de juiste groepen te bereiken. Het zal een combinatie van die dingen moeten zijn.’
Het Centraal Planbureau (CPB) presenteerde donderdag de resultaten van een ‘stresstest’ naar de kosten van levensonderhoud. Net als het Nibud zien zij problemen ontstaan bij het rondkomen van een grote groep Nederlanders. Bij blijvend hoge energieprijzen en andere vaste lasten kunnen volgens het CPB tussen de 670.000 en 1,2 miljoen huishoudens moeite krijgen met het betalen van hun maandelijkse lasten.