Financiële kwetsbaarheid van mensen is het gevolg van een stapeling van oorzaken zoals onvoldoende startkwalificatie, laaggeletterdheid, onzeker werk en nauwelijks spaargeld. Dat vertelde Nibud-directeur Arjan Vliegenthart op de online platformbijeenkomst #Financieelkwetsbaar van Wijzer in geldzaken.
Het Nibud voerde in opdracht van Wijzer in geldzaken een literatuurstudie naar financieel kwetsbare groepen uit. Arjan Vliegenthart presenteerde daarvan de resultaten. Naast hem waren onder anderen koningin Máxima en minister van Financiën Wopke Hoekstra aanwezig op de bijeenkomst, die plaatsvond op dinsdag 26 mei.
Financiële kwetsbaarheid komt nooit alleen
‘Financiële kwetsbaarheid is een stapeling van gedrag, maar ook dingen die je overkomen zijn. Een onveilige thuissituatie, het moeten vluchten uit je eigen land, een scheiding die financieel slecht uitpakt,’ vertelde Vliegenthart. Bovendien maakt de coronacrisis kwetsbare groepen, zoals zelfstandigen en flexwerkers, extra kwetsbaar. Dat bleek ook al uit een peiling die het Nibud begin april publiceerde.
Vliegenthart ging in op het maken van keuzes: ‘De kwaliteit van keuzes hangt voor een belangrijk deel af van de financiële vaardigheden die mensen hebben.’
Stress leidt echter tot minder goede keuzes. ‘Onderzoek heeft laten zien dat mensen die financiële stress ervaren daadwerkelijk minder snel een goede keuze maken.’ Ook wees hij op de toegenomen complexiteit van onze samenleving, waar veel mensen mee worstelen: ‘Niet alleen mensen met een lage opleiding, maar heel veel mensen.’ Mensen met onvoldoende startkwalificaties worden door de crisis extra geraakt. ‘Omdat ze in arbeidsomstandigheden zitten, of juist nu niet, die het lastig maken om een buffer op te bouwen,’ legt Vliegenthart uit. ‘Zeventien procent van de Nederlanders heeft geen spaarrekening. En nog eens twintig procent heeft er minder dan duizend euro op staan. Deze mensen kunnen geen klap opvangen, en zijn daardoor kwetsbaar. Als je dat combineert met laagbetaald of onzeker werk, is zo’n coronacrisis iets wat er ontzettend hard inhakt.’
Perspectief
Vliegenthart sloot af met twee handelingsperspectieven om financiële kwetsbaarheid aan te pakken. Ten eerste financiële educatie en daarnaast omstandigheden creëren waarin sommige keuzes minder verkeerd kunnen uitpakken. Minister van Financiën Wopke Hoekstra sloot zich aan bij het betoog van de Nibud-directeur. Hij benadrukte het belang van financiële educatie: ‘We maken allemaal wel eens een minder verstandige keuze, helaas ook in financieel opzicht.’ De minister wil daarom zorgen dat iedereen van jongs af aan leert bewuster met geld om te gaan, een beetje geld opzij te zetten en aan de lange termijn te denken, want ‘hier geldt echt: jong geleerd is oud gedaan.’
Krachtenbundeling
Koningin Máxima, erevoorzitter van Wijzer in geldzaken, benadrukte dat het zo vroeg mogelijk vinden van financieel kwetsbare mensen voorop moet staan, net als hen financieel weerbaar maken. Ze riep deelnemers op om dat gezamenlijk te doen. ‘De strijd tegen het virus wordt gevoerd door artsen, verpleegkundigen en wetenschappers; de strijd tegen armoede, schulden en sociaal isolement, wordt gevoerd door u allemaal samen’, besloot de Koningin. Kijk hieronder de volledige platformbijeenkomst #Financieelkwetsbaar in een nieuwe (economische) werkelijkheid terug.
