Het is weer januari en dat betekent nieuwe koopkracht berekeningen van het Nibud. In voorgaande jaren zorgden de cijfers voor verschillende reacties en vragen. In deze blog leg ik u graag uit welke acties we hebben ondernomen om u meer inzicht te geven in de cijfers.
Mensen vroegen zich bijvoorbeeld af waarom zij hun eigen specifieke huishoudsituatie niet in onze voorbeeldhuishoudens konden terugvinden. We kregen vragen over zorgkosten: wat als iemand veel zorgkosten maakte en er dus nooit in koopkracht op vooruit kan gaan? We hoorden ook opmerkingen als: ‘het klinkt allemaal erg positief, maar de afgelopen jaren viel het toch steeds tegen’. Deze reacties zetten ons aan het denken.
Voorbeeldhuishoudens zelfstandigen toegevoegd
U gaf, terecht, aan dat er geen situaties voor zelfstandigen tussen zaten. Daar is bij Prinsjesdag 2019 verandering in gekomen. Aan de 100 voorbeeldhuishoudens hebben wij toen 17 voorbeelden toegevoegd van voorbeeldhuishoudens voor zelfstandigen.
Los hiervan zullen nog steeds veel mensen merken dat hun specifieke huishouden niet in de lijst staat. Dat komt omdat we werken met de meestvoorkomende 100 (+17) voorbeelden. Wij raden u aan om het voorbeeldhuishouden te kiezen dat het meest overeenkomt met uw situatie. Dat is meestal een goed uitgangspunt om over uw financiën voor de komende periode na te denken.
Ook cijfers zonder loonstijging
Sommigen van u dachten dat de koopkrachtplaatjes niet voor u golden omdat u geen loonstijging verwachtte. Daar had u gelijk in. In de standaard koopkrachtramingen wordt altijd rekening gehouden met een gemiddelde loonstijging. Maar niet iedereen ontvangt deze ook daadwerkelijk. Daarom presenteren wij sinds Prinsjesdag 2019 drie soorten ramingen:
- Een raming zonder prijs- en loonstijging, zodat u het effect van beleidswijzigingen kunt zien.
- Een raming zonder loonstijging, maar met prijsstijging. Deze cijfers geven een beeld voor de groep die geen loonstijging ervaart.
- De cijfers inclusief prijs- en loonstijging. Dit zijn de cijfers die wij altijd al presenteerden.
Nieuwe uitlegpagina’s
Wijzigingen in beleid en het effect ervan op individuele koopkracht zijn soms lastig te interpreteren. Een nieuw artikel geeft u achtergrondinformatie over alle beleidswijzigingen waarmee rekening gehouden wordt in de koopkrachtplaatjes.
Hoe kunt u het best naar koopkrachtplaatjes kijken, en wat vertellen ze u? Ook daarover hebben we een artikel geschreven. We lichten ook toe waarom wij gebruik maken van voorbeeldhuishoudens.
Extra update
In de eerste helft van 2019 was er sprake van zowel een btw-verhoging als een stijging van de energieprijzen. De stijging werd door sommigen ervaren als onrechtvaardig. En veel mensen dachten ook dat onze positieve koopkrachtvoorspelling daarom niet kon kloppen.
Wij konden ons dat voorstellen. Daarom hebben wij in 2019 elke maand de inflatieontwikkeling in de gaten gehouden. In juni was duidelijk dat de cijfers van januari te positief waren. We publiceerden daarom een extra koopkrachtupdate. Hiermee hoopten wij de verwachtingen wat te temperen en u een realistischer beeld te geven.
Meer details in de koopkrachtberekenaar
Tot vorig jaar werkten we steeds voor 10 van de 100 huishoudens de koopkrachtinformatie volledig uit. We geven dan aan hoe groot precies de veranderingen van toeslagen, kortingen, zorgkosten en prijzen zijn. Deze informatie hebben we in 2019 ook toegevoegd aan onze koopkrachtberekenaar. Zo is voor alle voorbeeldhuishoudens gedetailleerdere informatie op te vragen.
Koopkrachtcijfers blijven ramingen
We hebben dus onze voorlichting op allerlei manieren uitgebreid, maar koopkrachtcijfers blijven ramingen. Prijzen en lonen zijn onzekere factoren. Maar ook een stabielere factor als overheidsbeleid speelt een rol in de koopkrachtvoorspellingen. Wat er op dat gebied voor u verandert, vindt u terug op toeslagen.nl. Hier kunt u voor uzelf nagaan op welke toeslagen u in uw eigen specifieke situatie recht heeft. Daarmee ondervangt u een deel van de onzekerheid die voorspellingen met zich meebrengen.