Het leven is kostbaar, het Nibud weet hoe kostbaar. Veel huishoudens moeten leven van een inkomen dat zo laag is dat ze elke maand geld tekortkomen. Kleine tegenslagen kunnen grote financiële problemen veroorzaken, omdat zij vrijwel geen buffer hebben. Wij trekken aan de bel als we zien dat (meer) mensen moeite hebben met rondkomen.
Feiten en cijfers
-
395.000mensen moesten in 2024 rondkomen van een bijstandsuitkering[Bron: CBS, 2024]
-
Nederlandse huishoudens is financieel kwetsbaar of ongezond[Bron: Deloitte, 2023]
-
3.5%van de Nederlanders leeft in armoede[Bron: CPB, 2025]
De basis op orde
We willen dat ieder huishouden voldoende financiële middelen heeft of kan verkrijgen om een menswaardig bestaan te hebben. Iedereen heeft recht op bestaanszekerheid en daarvoor moet de financiële basis op orde zijn. Dit betekent niet alleen voldoende inkomen voor basisbehoeften als een huis en voedsel, maar ook ruimte voor sociale activiteiten.
Er zijn landelijke toeslagen, zoals zorg- en huurtoeslag, en gemeentelijke tegemoetkomingen. Deze laatste verschillen per gemeente. Wat wij willen is dat de uitkeringen en lonen genoeg zijn om in alle basisbehoeften te voorzien. De gemeentelijke tegemoetkomingen zijn dan voor bijzondere gevallen of als een extra aanvulling. Dat bedoelen we met ‘de basis op orde’, dat je zonder gemeentelijke ondersteuning al goed kan rondkomen en dat gemeenten alleen aanvullen waar nodig (bij gevallen die tussen wal en schip dreigen te vallen).
Bij het Nibud zien we al langere tijd dat een aantal groepen structureel geld tekortkomt. Te veel huishoudens kunnen rekeningen niet meer betalen en niet volwaardig meedoen in de samenleving. Soms worden huishoudens door hun financiële situatie gedwongen om noodzakelijke zorg te mijden. Deze mensen hebben geen basis onder hun bestaan en zijn sterk afhankelijk van (vaak tijdelijke) regelingen die ondersteunen bij bestaanszekerheid.
Complexiteit systeem
Niet ieder huishouden maakt optimaal gebruik van deze noodzakelijke regelingen. Landelijke en lokale overheden hebben moeite om mensen te bereiken die recht hebben op dergelijke ondersteuning. Een deel kiest er bewust voor om inkomensondersteuning te mijden, bijvoorbeeld uit angst om achteraf te moeten terugbetalen.
In eerste instantie moet werken lonen, nu en in de toekomst. Als je dan ondersteuning nodig hebt (landelijk of lokaal), is op het moment het systeem te complex. Mensen begrijpen niet altijd waar ze recht op hebben of hoe ze het moeten aanvragen. We vinden het belangrijk dat mensen minder afhankelijk zijn van toeslagen. Dat geeft rust en meer stabiliteit in het inkomen.
Het Nibud pleit voor
Actuele ontwikkelingen
Onze projecten
Het Nibud werkt aan verschillende projecten rondom dit thema. Zo doen we regelmatig onderzoek voor gemeenten naar de bestedingsruimte van de minima in hun gemeente. In oktober 2024 publiceerden we samen met CBS en SCP een nieuwe manier om de armoedegrens te meten.
Eind 2024 zijn we gestart met een traject in samenwerking met Caribisch Nederland, waarbij de focus ligt op voorlichting en deskundigheidsbevordering. Ook hebben we, zoals we ook jaarlijks doen voor Europees Nederland, begrotingen opgesteld voor huishoudens met een minimum inkomen. Voor deze begrotingen gaan we uit van een inkomen op het niveau van het sociaal minimum.
