Direct naar content

Koopkracht en betaalbaarheid

Koopkracht en betaalbaarheid

Het leven is kostbaar, het Nibud weet hoe kostbaar. En daarom houden we continu de koopkracht van de Nederlanders in de gaten. Voor ons is het belangrijk om te weten wat er feitelijk in de portemonnee gebeurt. We trekken aan de bel als we zien dat er koopkrachtdalingen aankomen.

  • Relevantie

    Als mensen minder in de portemonnee overhouden dan het jaar ervoor, betekent dit dat ze minder kunnen uitgeven. Ze zouden dan geldproblemen kunnen krijgen.

  • Actualiteit

    De prijzen voor basisbehoeften zoals energie, wonen en boodschappen lopen de laatste tijd hoog op, terwijl stijgingen van lonen en uitkeringen achterblijven.

  • Onze focus

    Huishoudens, en vooral mensen met een laag inkomen, worden hard geraakt door koopkrachtdalingen. Zij moeten daar tegen beschermd worden.

De koopkracht wordt beïnvloed door

  1. Wijzigingen in wet- en regelgeving

    Bijvoorbeeld een verlaging van een belastingtarief, een stijging van een heffingskorting en een verhoging van de energiebelasting.

  2. Veranderingen in inkomens van mensen

    We houden rekening met de gemiddelde cao-loonsverhoging over het hele jaar. Loonsverhogingen door extra periodieken of een nieuwe baan zijn niet meegenomen. Stijgingen van de AOW en de uitkeringen nemen we wel mee.

  3. Verandering in prijzen van goederen en diensten

    De gemiddelde verwachte prijsstijging van een pakket aan goederen en diensten, bijvoorbeeld boodschappen, kleding, benzine, huur en verzekeringspremies.

Koopkrachtplaatjes

Het Nibud vindt het belangrijk dat beleidsmakers rekening houden met wat er in de portemonnee van huishoudens gebeurt. Allerlei regelingen hebben effect op elkaar en komen samen in de portemonnee van de consument.

Voor veel consumenten is het lastig om te zien wat ze nu feitelijk te besteden hebben. En hoe beslissingen van de landelijke en lokale overheid van invloed zijn op hun bestedingsmogelijkheden. Ook beleidsmakers zelf hebben niet altijd zicht op hoe het geheel van alle regelingen uitpakt in de huishoudportemonnee.

Daarom pleit het Nibud ervoor dat dit altijd inzichtelijk wordt gemaakt voordat een regeling wordt ingevoerd. Onze koopkrachtplaatjes op huishoudniveau kunnen daarbij helpen.

Het Nibud pleit voor

  • Makkelijke regelingen

    Nieuwe regelingen en toeslagen moeten het huishoudens juist makkelijker maken om rond te komen, en niet lastiger.

  • Bescherming

    Lage inkomens moeten zoveel mogelijk worden beschermd tegen koopkrachtdalingen.

  • Verhoging van de bijstand

    De bijstand moet omhoog. Dat zorgt voor een duidelijke verbetering van de koopkracht van huishoudens met een laag inkomen.

Betaalbaarheid

Onze uitgavencijfers geven inzicht in de uitgaven en bestedingsmogelijkheden van huishoudens. Dat is belangrijk voor consumenten en voor professionals die rekening moeten houden met betaalbaarheid.

Ook geven de cijfers inzicht in effecten van beleid op de huishoudbegroting. Ook helpen ze om financieel bewust keuzes te maken en financiële risico’s in kaart te brengen. Het Nibud vindt het belangrijk dat mensen afgewogen budgetkeuzes maken en de begrotingen zijn hierbij een belangrijk hulpmiddel.

Actuele ontwikkelingen

  • Nibud: Verdwijnen energietoeslag aderlating voor laagste inkomens

    persbericht

    De meeste Nederlanders hebben volgend jaar meer te besteden dan dit jaar. Het verdwijnen van de energietoeslag betekent echter een koopkrachtdaling voor de huishoudens met de laagste inkomens.

    Gepubliceerd op:
  • Koopkracht herstelt na forse daling

    Update

    De koopkracht herstelt na eerdere forse daling dankzij stijgende lonen met 1,9 procent in 2024. Dat blijkt uit voorspellingen van het Centraal Planbureau (CPB). Het aantal mensen in armoede stijgt zonder aanvullend beleid tot 5,7 procent van de bevolking en 7 procent van de kinderen in 2024. Het Nibud heeft al eerder aangegeven dat, als er niets gebeurt, meer mensen in armoede raken. Dat is een zorgwekkende ontwikkeling. Daarom roepen we de politiek op om met Prinsjesdag te zorgen dat het leven voor iedereen betaalbaar blijft.

    Gepubliceerd op:
  • Minimumvoorbeeldbegrotingen herijkt voor vaststellen armoedegrens

    nieuwsbericht

    Samen met het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) heeft het Nibud onderzocht wat er nodig is voor het vaststellen van een nieuwe armoedegrens.

    Gepubliceerd op:
  • Nibud-onderzoekers aan de slag met sociaal minimum in Caribisch Nederland

    blog

    Onderzoekers van het Nibud vertrekken naar Caribisch Nederland om onderzoek te doen naar het sociaal minimum op de eilanden Bonaire, Sint-Eustatius en Saba.

    Gepubliceerd op:
  • Nibud steunt bestaanszekerheidcampagne Landelijke Armoedecoalitie

    Update

    De Landelijke Armoedecoalitie start een campagne om ‘bestaanszekerheid voor iedereen’ te bereiken. In de campagne die tot Prinsjesdag loopt, roept de coalitie de leden van de Tweede Kamer en het kabinet op om bestaanszekerheid voor alle burgers te verankeren in de rijksbegroting voor 2024. Het Nibud, kennispartner van de Landelijke Armoedecoalitie, ondersteunt deze campagne.

    Gepubliceerd op:
  • Nibud praat in Tweede Kamer over werkenden en rondkomen

    nieuwsbericht

    Nibud-voorzitter Elly Blanksma houdt tijdens dit gesprek onder meer een pleidooi om bij het maken van beleid beter te kijken naar wat mensen kúnnen betalen.

    Gepubliceerd op:

Projecten van het Nibud

Het Nibud doet verschillende projecten op het gebied van koopkracht en betaalbaarheid. Zo maken we een aantal keer per jaar koopkrachtberekeningen aan de hand van verschillende voorbeeldhuishoudens. Dat doen we om mensen te laten zien wat er het komende jaar gaat veranderen in hun portemonnee en om beleidsmakers te wijzen op die veranderingen.

We kunnen onze koopkrachtberekeningen op maat maken, voor specifieke sectoren en doelgroepen zoals ouderen en chronisch zieken.

Onze uitgavencijfers geven inzicht in de uitgaven en bestedingsmogelijkheden van huishoudens. Dat is belangrijk voor zowel consumenten als voor professionals die rekening moeten houden met betaalbaarheid van bijvoorbeeld kredieten of woonlasten van huishoudens. Het Nibud kan met deze cijfers voorbeeldbegrotingen maken voor elk type huishouden en inkomensniveau.

Onze onderzoeksrapporten

Wat mensen zelf kunnen doen

  • Jaarbegroting maken. Maak minimaal één keer per jaar een jaarbegroting. Bekijk wat er dit jaar verandert aan de inkomenskant en aan de uitgavenkant. Zo weet je wat je het komende jaar te wachten staat en hoeveel ruimte je over hebt. Doorloop het Stappenplan Jaarbegroting maken.
  • Inzicht krijgen in je koopkracht. Het Nibud berekent de koopkracht voor 117 voorbeeldhuishoudens. Vul je gegevens in de Koopkrachtberekenaar in en je ziet direct hoeveel een vergelijkbaar huishouden er gemiddeld op vooruit of achteruit gaat. Belangrijk om te weten, want dan kun je er rekening mee houden.
  • Sparen. Wil je goed voorbereid zijn op een mogelijke koopkrachtdaling? Zorg dan dat je spaargeld hebt opgebouwd dat je kunt inzetten zodra het nodig is. Zo voorkom je financiële problemen. Bekijk hier onze spaartips.

Samenwerken op dit onderwerp?