Het leven is kostbaar, het Nibud weet hoe kostbaar. En daarom houden we continu de koopkracht van de Nederlanders in de gaten. Voor ons is het belangrijk om te weten wat er feitelijk in de portemonnee gebeurt. We trekken aan de bel als we zien dat er koopkrachtdalingen aankomen.
Relevantie
Als mensen minder in de portemonnee overhouden dan het jaar ervoor, betekent dit dat ze minder kunnen uitgeven. Ze zouden dan geldproblemen kunnen krijgen.
Actualiteit
De prijzen voor basisbehoeften zoals energie, wonen en boodschappen lopen de laatste tijd hoog op, terwijl stijgingen van lonen en uitkeringen achterblijven.
Onze focus
Huishoudens, en vooral mensen met een laag inkomen, worden hard geraakt door koopkrachtdalingen. Zij moeten daar tegen beschermd worden.
De koopkracht wordt beïnvloed door
Wijzigingen in wet- en regelgeving
Bijvoorbeeld een verlaging van een belastingtarief, een stijging van een heffingskorting en een verhoging van de energiebelasting.
Veranderingen in inkomens van mensen
We houden rekening met de gemiddelde cao-loonsverhoging over het hele jaar. Loonsverhogingen door extra periodieken of een nieuwe baan zijn niet meegenomen. Stijgingen van de AOW en de uitkeringen nemen we wel mee.
Verandering in prijzen van goederen en diensten
De gemiddelde verwachte prijsstijging van een pakket aan goederen en diensten, bijvoorbeeld boodschappen, kleding, benzine, huur en verzekeringspremies.
Koopkrachtplaatjes
Het Nibud vindt het belangrijk dat beleidsmakers rekening houden met wat er in de portemonnee van huishoudens gebeurt. Allerlei regelingen hebben effect op elkaar en komen samen in de portemonnee van de consument.
Voor veel consumenten is het lastig om te zien wat ze nu feitelijk te besteden hebben. En hoe beslissingen van de landelijke en lokale overheid van invloed zijn op hun bestedingsmogelijkheden. Ook beleidsmakers zelf hebben niet altijd zicht op hoe het geheel van alle regelingen uitpakt in de huishoudportemonnee.
Daarom pleit het Nibud ervoor dat dit altijd inzichtelijk wordt gemaakt voordat een regeling wordt ingevoerd. Onze koopkrachtplaatjes op huishoudniveau kunnen daarbij helpen.
Het Nibud pleit voor
Makkelijke regelingen
Nieuwe regelingen en toeslagen moeten het huishoudens juist makkelijker maken om rond te komen, en niet lastiger.
Bescherming
Lage inkomens moeten zoveel mogelijk worden beschermd tegen koopkrachtdalingen.
Verhoging van de bijstand
De bijstand moet omhoog. Dat zorgt voor een duidelijke verbetering van de koopkracht van huishoudens met een laag inkomen.
Betaalbaarheid
Onze uitgavencijfers geven inzicht in de uitgaven en bestedingsmogelijkheden van huishoudens. Dat is belangrijk voor consumenten en voor professionals die rekening moeten houden met betaalbaarheid.
Ook geven de cijfers inzicht in effecten van beleid op de huishoudbegroting. Ook helpen ze om financieel bewust keuzes te maken en financiële risico’s in kaart te brengen. Het Nibud vindt het belangrijk dat mensen afgewogen budgetkeuzes maken en de begrotingen zijn hierbij een belangrijk hulpmiddel.
Doordat de lonen meer stijgen dan de prijzen, is er een lichte stijging voor veel huishoudens. Dat komt onder andere door een aantal maatregelen op het terrein van belastingen en toeslagen.
We zien veel kleine plusjes en wat minnetjes. Omgerekend in euro’s gaan de meeste huishoudens er een bedrag van tussen de € 1 en € 50 per maand op vooruit.
‘Het is belangrijk dat zowel de overheid als de pensioensector vol inzet op voorlichting en bewustwording, en extra op de doelgroepen die nu het minst weten.’
Het Nibud onderzocht voor de 6e keer hoe huishoudens er financieel voor staan. Daaruit blijkt dat het de goede kant op gaat met de financiële situatie van de Nederlandse huishoudens.
De meeste Nederlanders hebben volgend jaar meer te besteden dan dit jaar. Het verdwijnen van de energietoeslag betekent echter een koopkrachtdaling voor de huishoudens met de laagste inkomens.
Gepubliceerd op:
Koopkracht herstelt na forse daling
Update
De koopkracht herstelt na eerdere forse daling dankzij stijgende lonen met 1,9 procent in 2024. Dat blijkt uit voorspellingen van het Centraal Planbureau (CPB). Het aantal mensen in armoede stijgt zonder aanvullend beleid tot 5,7 procent van de bevolking en 7 procent van de kinderen in 2024. Het Nibud heeft al eerder aangegeven dat, als er niets gebeurt, meer mensen in armoede raken. Dat is een zorgwekkende ontwikkeling. Daarom roepen we de politiek op om met Prinsjesdag te zorgen dat het leven voor iedereen betaalbaar blijft.
Samen met het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) heeft het Nibud onderzocht wat er nodig is voor het vaststellen van een nieuwe armoedegrens.
Onderzoekers van het Nibud vertrekken naar Caribisch Nederland om onderzoek te doen naar het sociaal minimum op de eilanden Bonaire, Sint-Eustatius en Saba.
De Landelijke Armoedecoalitie start een campagne om ‘bestaanszekerheid voor iedereen’ te bereiken. In de campagne die tot Prinsjesdag loopt, roept de coalitie de leden van de Tweede Kamer en het kabinet op om bestaanszekerheid voor alle burgers te verankeren in de rijksbegroting voor 2024. Het Nibud, kennispartner van de Landelijke Armoedecoalitie, ondersteunt deze campagne.
Nibud-voorzitter Elly Blanksma houdt tijdens dit gesprek onder meer een pleidooi om bij het maken van beleid beter te kijken naar wat mensen kúnnen betalen.
Het omvangrijke compensatiepakket van de overheid zorgt ervoor dat veel huishoudens er dit jaar op vooruitgaan ten opzichte van 2022.
Gepubliceerd op:
Inflatie in 2022 gemiddeld 10 procent
Update
Prijzen van consumentengoederen- en diensten waren in 2022 gemiddeld 10,0 procent hoger dan in 2021, maakt het CBS bekend. In 2021 was de inflatie 2,7 procent. De inflatie van 2022 is de hoogste na 1975. Met name de prijsontwikkeling van energie (elektriciteit, gas en stadsverwarming) droeg bij aan de hoge inflatie in 2022. Energie was in 2022 gemiddeld 114 procent duurder dan in 2021.
Afgelopen jaar heeft laten zien hoe belangrijk het is om te kijken naar wat mensen kúnnen betalen. Uitgaven kunnen niet oneindig doorstijgen. Daardoor kwamen in 2022 heel veel huishoudens in de problemen.
Nibud-directeur Arjan Vliegenthart: ‘Het is goed dat er eindelijk duidelijkheid is over het prijsplafond. Tegelijkertijd lost dit lang niet voor iedereen de problemen op.’
Het helpt huishoudens om de begroting weer rond te maken en opgelopen betalingsachterstanden in te lopen.
De laagste inkomens gaan er het meeste op vooruit.
Ter voorbereiding op dit gesprek heeft het Nibud een position paper over de betaalbaarheid van de energielasten opgesteld. Daarin wordt duidelijk dat de zorgen bij het Nibud groot zijn.
Voor het eerst in jaren zien we dat de huishoudelijke uitgaven enorm stijgen. Deze stijging komt bovenop de vaste lasten, die al eerder flink stegen.
Gepubliceerd op:
Lonen nog verder omhoog: gemiddeld al meer dan 3 procent erbij dit jaar
Update
In de cao-afspraken die afgelopen maand zijn gemaakt, is de salarisverhoging uitgekomen op 3,8 procent. De gemiddelde loonstijging over de eerste helft van dit jaar komt daarmee uit op 3,1 procent. Dat is in meer dan twintig jaar niet meer voorgekomen, meldt werkgeversorganisatie AWVN aan NU.nl.
Gepubliceerd op:
Energietoeslag voor minima mogelijk nog dit jaar van 800 naar 1300 euro
Update
Het kabinet gaat op korte termijn met de gemeenten in gesprek om nog dit jaar iets extra’s te doen voor de koopkracht van mensen met een laag inkomen. Premier Rutte zei in de Tweede Kamer dat ze boven op de 800 euro die ze al kunnen krijgen vanwege de hoge energiekosten, er nog eens eenmalig 500 euro bij kunnen krijgen, meldt de NOS. Het Nibud liet eerder al weten dat het bedrag van 800 euro ontoereikend was.
Mensen met een middeninkomen konden voorheen aardig tot goed rondkomen, maar door de hoge energieprijzen merkt deze groep nu voor het eerst dat het niet meer lukt.
Gepubliceerd op:
Energieprijzen stijgen nog veel meer per 1 juli
Update
Essent gaat de variabele tarieven met 25 tot 30 procent verhogen, schrijf de NOS. Afhankelijk van de grootte van het huis en het energieverbruik betekent dat een stijging van tussen 25 tot 90 euro per maand, verwacht Essent. Het Nibud maakt zich zorgen om deze nieuwe prijsstijgingen. Veel mensen konden de verhogingen van begin dit jaar al niet betalen. Met deze verhoging zullen huishoudens met een laag inkomen zo’n 10 tot 15 procent van hun inkomen kwijt zijn aan energie.
Gepubliceerd op:
Duizenden extra klanten kloppen aan bij de voedselbank
Update
Steeds meer mensen gaan naar de voedselbank. Sinds januari van dit jaar is het aantal klanten met 15 procent gestegen, dat komt neer op zo’n 6000 huishoudens, schrijft de NOS. Volgens de voorzitter zijn de nieuwe klanten niet alleen mensen met een minimuminkomen, maar kloppen ook steeds meer mensen met een modaal inkomen aan.
De inflatie is momenteel historisch hoog, in maart bijna 10%. In dit blog leggen we uit hoe het Nibud omgaat met de hard stijgende prijzen en de bijbehorende cijfers.
Gepubliceerd op:
Salarissen in jaren niet zo hard omhoog als in de huidige cao-afspraken
Update
De gemiddeld afgesproken loonsverhoging in de cao’s die deze maand zijn afgesloten, komt volgens voorlopige cijfers uit op 3,3 procent. Dat zegt werkgeversvereniging AWVN tegen NU.nl. De grootste salarisverhoging van de afgelopen jaren is van december 2019, met 3,1 procent erbij. Dat was voor de coronacrisis. Dit jaar zijn tot nu toe 60 cao-akkoorden afgesloten, waarin voorwaarden zijn vastgelegd voor 1,3 miljoen werknemers.
Gepubliceerd op:
Kabinet blijft erbij: geen extra koopkrachtmaatregelen
Update
Het kabinet komt niet met meer koopkrachtmaatregelen om specifiek de lage en middeninkomens te helpen. Deze groep profiteert nu het minst van de koopkrachtmaatregelen. De regering wijst vrijwel alle alternatieve koopkrachtvoorstellen van de oppositie van de hand. Die partijen uitten forse kritiek op de voorgestelde btw- en accijnsverlaging voor energie en brandstof.
Gepubliceerd op:
Extra energietoeslag voor lagere inkomens
Update
Het kabinet neemt opnieuw aanvullende maatregelen om mensen met lage en middeninkomens tegemoet te komen voor de stijgende energieprijzen en de aanhoudende inflatie. Het kabinet verhoogt de eenmalige energietoeslag naar € 800 voor mensen met een inkomen rond bijstandsniveau. Ook wordt de btw op energie verlaagd van 21 procent naar 9 procent en gaat de accijns op benzine en diesel met 21 procent omlaag.
Door de koopkrachtdalingen heeft iedereen tot wel tientallen euro’s minder in de maand te besteden. Vooral huishoudens zonder loonstijging kunnen te maken krijgen met een hoge koopkrachtdaling.
Grote problemen die hun weerslag hebben op de huishoudportemonnee worden, bij gebrek aan een missionaire regering, niet aangepakt en veel huishoudens krijgen niet meer te besteden in 2022.
De werkloosheid groeit, het aantal mensen in de bijstand neemt toe en diverse bedrijven krimpen of sluiten. 2021 zal voor velen een financieel gezien zwaar jaar worden.
De prijzen stijgen met gemiddeld 1,6 procent en de gemiddelde loonstijging is 2,8 procent. Veel werkenden profiteren van de verhoging van de arbeidskorting. De harde inkomensgrens voor de huurtoeslag is vervallen.
800.000 huishoudens hebben nauwelijks ruimte voor kosten levensonderhoud. Het Nibud maakt zich grote zorgen en vraagt politiek en woningmarkt om maatregelen te nemen.
Gepubliceerd op:
Projecten van het Nibud
Het Nibud doet verschillende projecten op het gebied van koopkracht en betaalbaarheid. Zo maken we een aantal keer per jaar koopkrachtberekeningen aan de hand van verschillende voorbeeldhuishoudens. Dat doen we om mensen te laten zien wat er het komende jaar gaat veranderen in hun portemonnee en om beleidsmakers te wijzen op die veranderingen.
We kunnen onze koopkrachtberekeningen op maat maken, voor specifieke sectoren en doelgroepen zoals ouderen en chronisch zieken.
Onze uitgavencijfers geven inzicht in de uitgaven en bestedingsmogelijkheden van huishoudens. Dat is belangrijk voor zowel consumenten als voor professionals die rekening moeten houden met betaalbaarheid van bijvoorbeeld kredieten of woonlasten van huishoudens. Het Nibud kan met deze cijfers voorbeeldbegrotingen maken voor elk type huishouden en inkomensniveau.
Onderzoek van het Nibud in opdracht van de gemeente Amsterdam, de Federatie Amsterdamse Huurderskoepels en de Amsterdamse woningcorporaties.
Wat mensen zelf kunnen doen
Jaarbegroting maken. Maak minimaal één keer per jaar een jaarbegroting. Bekijk wat er dit jaar verandert aan de inkomenskant en aan de uitgavenkant. Zo weet je wat je het komende jaar te wachten staat en hoeveel ruimte je over hebt. Doorloop het Stappenplan Jaarbegroting maken.
Inzicht krijgen in je koopkracht. Het Nibud berekent de koopkracht voor 117 voorbeeldhuishoudens. Vul je gegevens in de Koopkrachtberekenaar in en je ziet direct hoeveel een vergelijkbaar huishouden er gemiddeld op vooruit of achteruit gaat. Belangrijk om te weten, want dan kun je er rekening mee houden.
Sparen. Wil je goed voorbereid zijn op een mogelijke koopkrachtdaling? Zorg dan dat je spaargeld hebt opgebouwd dat je kunt inzetten zodra het nodig is. Zo voorkom je financiële problemen. Bekijk hier onze spaartips.
