Zorgen bij de kassa of je wel genoeg saldo hebt. Nachten wakker liggen over de energierekening. Stress als er een blauwe envelop binnenkomt. Onze droom is dat dit soort situaties niet meer voorkomen. Het Nibud gaat voor een Nederland zonder geldproblemen.
Relevantie
Geldproblemen kunnen voor flinke stress zorgen en hebben invloed op het levensgeluk van mensen. Geldproblemen hebben ook enorme invloed op de omgeving van mensen en op de maatschappij.
Actualiteit
Geldproblemen treffen een groot deel van onze maatschappij. Eén op de vijf huishoudens in Nederland heeft er mee te kampen. We zien dat veel organisaties pas in actie komen als de schulden en problemen al torenhoog zijn.
Onze focus
We willen een maatschappij die zo is ingericht dat mensen hun geldzaken in balans kunnen houden. We zien dat organisaties en overheden nog te weinig rekening houden met wat mensen kunnen betalen en hoe mensen met hun geld omgaan.
Feiten en cijfers
42%
van de huishoudens heeft het afgelopen jaar te maken gehad met 1 of meer betalingsproblemen.
Geldproblemen zorgen niet alleen voor stress en problemen bij het individu. Ze beïnvloeden ook zijn of haar omgeving en de gehele maatschappij. Hierbij maakt het Nibud onderscheid tussen lichte betalingsproblemen, zoals af en toe roodstaan, en ernstige problemen, zoals een loonbeslag, achterstanden bij huur- en hypotheek en het afsluiten van gas, water of licht.
Als mensen zo erg in de problemen zitten kunnen ze vaak vanwege de stress niet meer goed functioneren en lukt het ze doorgaans niet meer om er zelf uit te komen. Geldproblemen sluipen erin. Mensen hebben lang niet in de gaten hoe ernstig de problemen zijn en vragen daardoor niet of niet op tijd om hulp.
De meest voorkomende betalingsproblemen zijn:
Rekeningen te laat betalen
Aanmaningen ontvangen
Zorgverzekering niet kunnen betalen
Belastingschulden
Het Nibud pleit voor
Voldoende inkomen
We willen dat mensen voldoende inkomen hebben. Het inkomen moet genoeg zijn om van te kunnen leven. Als mensen niet kunnen werken is het belangrijk dat de uitkeringen hoog genoeg zijn om van rond te komen.
Passende uitgaven
De uitgaven die mensen doen moeten passen bij hun inkomen. Het Nibud vindt het daarom belangrijk dat er normen zijn voor de hoogte van de woonlasten en leningen. Zo worden mensen beschermd tegen te hoge lasten.
Weten waar je terecht kunt
We strijden ervoor dat mensen weten hoe ze hun financiën kunnen regelen en dat ze hulp kunnen krijgen als ze hun financiën niet zelf kunnen regelen.
Ontstaan van geldproblemen
Op al bovenstaande punten ziet het Nibud dat er verbeteringen mogelijk zijn. We willen daarnaast meer begrip voor en minder taboe op het hebben van geldproblemen. De maatschappij moet zich realiseren dat het iedereen kan overkomen.
Geldproblemen hebben diverse oorzaken. Zelden is er echt één aanwijsbare reden, vaker is het een combinatie aan factoren. Factoren die de kans op geldproblemen vergroten: bij de dag leven, weinig of niet sparen en moeilijk verleidingen kunnen weerstaan.
Ook ziet het Nibud dat een onvoldoende financiële opvoeding en een impulsieve houding de kans op geldproblemen vergroten. De hoogte van het inkomen is minder belangrijk dan gedrag en vaardigheden.
Actuele ontwikkelingen
CPB waarschuwt: armoede stijgt volgend jaar
Update
Er zullen volgend jaar meer mensen in armoede belanden. Daar waarschuwt het Centraal Planbureau voor in de augustusraming. Het planbureau waarschuwt dat dit gaat gebeuren omdat de steun aan huishoudens voor de hoge energieprijzen volgend jaar stopt. Het gevolg hiervan is dat 5,7 procent van alle Nederlanders in de armoede terechtkomt. Het Nibud heeft al eerder aangegeven dat, als er niets gebeurt, meer mensen in armoede raken. Dat is een zorgwekkende ontwikkeling. Daarom roepen we de politiek op om met Prinsjesdag te zorgen dat het leven voor iedereen betaalbaar blijft.
Samen met het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) heeft het Nibud onderzocht wat er nodig is voor het vaststellen van een nieuwe armoedegrens.
Het Nibud pleit voor meer inspanningen om vroegtijdig financiële problemen aan te pakken. De werkvloer zou een plek kunnen zijn om mensen met geldzorgen te vinden en te bereiken. Daarin is nog veel winst te behalen.
Gepubliceerd op:
Meeste mensen ontstijgen armoederisico van hun ouders
Update
Kinderen die in 1995 in een gezin met een laag inkomen woonden, hadden 25 jaar later in een eigen huishouden een armoederisico van 9,6 procent. Ruim 9 van de 10 kinderen uit een laag-inkomensgezin liepen dus later geen risico op armoede. In totaal maakte bijna 5,5 procent van de inwoners van Nederland in 2021 en 2020 deel uit van een huishouden met een laag inkomen. Dat blijkt uit onderzoek van het CBS.
Gepubliceerd op:
6 op de 10 huishoudens financieel kwetsbaar of ongezond
Update
In 2022 was 60 procent van de Nederlanders financieel ongezond of kwetsbaar, tegen 50 procent in 2021. Ook kan slechts de helft (54 procent) van de huishoudens alle rekeningen zonder problemen betalen. Dat blijkt uit onderzoek naar de financiële gezondheid van Nederlandse huishoudens van Deloitte in samenwerking met het Nibud en Universiteit Leiden.
Afgelopen jaar heeft laten zien hoe belangrijk het is om te kijken naar wat mensen kúnnen betalen. Uitgaven kunnen niet oneindig doorstijgen. Daardoor kwamen in 2022 heel veel huishoudens in de problemen.
Op dit moment gelden voor achteraf betalen niet dezelfde regels als voor andere leningen en kredieten. Dat maakt de kans groot dat mensen meer op afbetaling kopen dan zij (achteraf) kunnen betalen.
Nibud-directeur Arjan Vliegenthart: ‘Het is goed dat er eindelijk duidelijkheid is over het prijsplafond. Tegelijkertijd lost dit lang niet voor iedereen de problemen op.’
Het helpt huishoudens om de begroting weer rond te maken en opgelopen betalingsachterstanden in te lopen.
De laagste inkomens gaan er het meeste op vooruit.
Huurders die moeilijk rondkomen lopen risico op financiële, sociale en gezondheidsproblemen. Een uitweg, zoals de lasten verlagen of het inkomen verhogen, is niet altijd haalbaar.
Steeds meer mensen komen structureel geld tekort en krijgen hun begroting niet sluitend, terwijl zij niet in aanmerking komen voor regelingen of hulp.
Gepubliceerd op:
Bijna één op tien Nederlanders die schuld afbetaalt heeft na jaar weer probleem
Update
Ruim negen procent van de Nederlanders met een opgelost betalingsprobleem heeft binnen een jaar een nieuw betalingsprobleem. Dit blijkt uit de BKR Schulden Monitor. We vinden het belangrijk om dit soort recidive te voorkomen. Mensen die net schulden hebben afgelost zijn kwetsbaar en hebben vaak geen buffertje kunnen aanleggen. Nazorg is daarom belangrijk. Bied bijvoorbeeld een budgetcursus of budgetcoach aan.
Het maximale rentepercentage op kopen op afbetaling of roodstaan wordt structureel verlaagd naar 10 procent. De verlaagde maximale rente op krediet was sinds 10 augustus 2020 van kracht, maar het ging toen om een tijdelijke maatregel. Het Nibud is blij dat de maatregel nu structureel is. ‘Soms hebben mensen gewoon geen keus, staan ze met de rug tegen de muur. En dan maakt het wel uit of je 10 of 14 procent moet betalen,’ vertelde Nibud-directeur Arjan Vliegenthart in 2020.
Gepubliceerd op:
Prijsstijgingen zorgen voor extra aanvragen bij hulporganisaties
Update
Uit onderzoek van Stichting Armoedefonds blijkt dat bij twee derde van de lokale hulporganisaties in Nederland het aantal hulpvragen toeneemt. Dit wordt met name veroorzaakt doordat een steeds grotere groep door prijsstijgingen niet meer kan rondkomen met het bestaande inkomen. Daarnaast is de stijging ook een gevolg van de ondersteuning die wordt gevraagd bij de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne. Ook het Nibud ziet meer vragen over financiële problemen binnenkomen van mensen met een modaal inkomen.
Het Nibud betreurt het dat steeds meer banken voorwaarden verbinden aan het openen van een spaarrekening, en sparen zo niet makkelijker maken.
Gepubliceerd op:
Energieprijzen stijgen nog veel meer per 1 juli
Update
Essent gaat de variabele tarieven met 25 tot 30 procent verhogen, schrijf de NOS. Afhankelijk van de grootte van het huis en het energieverbruik betekent dat een stijging van tussen 25 tot 90 euro per maand, verwacht Essent. Het Nibud maakt zich zorgen om deze nieuwe prijsstijgingen. Veel mensen konden de verhogingen van begin dit jaar al niet betalen. Met deze verhoging zullen huishoudens met een laag inkomen zo’n 10 tot 15 procent van hun inkomen kwijt zijn aan energie.
Gepubliceerd op:
Kabinet gaat minimumloon al vanaf volgend jaar verhogen
Update
Het kabinet wil eerder beginnen met het verhogen van het minimumloon. Dat melden bronnen aan de NOS. In het regeerakkoord staat nog dat het minimumloon vanaf 2024 extra omhooggaat, maar het kabinet maakt daar nu volgend jaar van. Het kabinet had een verhoging van 7,5 procent afgesproken in twee stappen in 2024 en 2025. Om de koopkracht van de minima sneller te verbeteren, worden dat nu drie stappen vanaf 2023.
Gepubliceerd op:
Duizenden extra klanten kloppen aan bij de voedselbank
Update
Steeds meer mensen gaan naar de voedselbank. Sinds januari van dit jaar is het aantal klanten met 15 procent gestegen, dat komt neer op zo’n 6000 huishoudens, schrijft de NOS. Volgens de voorzitter zijn de nieuwe klanten niet alleen mensen met een minimuminkomen, maar kloppen ook steeds meer mensen met een modaal inkomen aan.
Gepubliceerd op:
Laagste inkomens krijgen er in veel cao’s extra geld bij
Update
In veel cao’s zijn de laatste tijd afspraken gemaakt waardoor werknemers die relatief weinig verdienen een hogere loonsverhoging krijgen. Dat geldt onder meer voor politieagenten, ziekenhuispersoneel en metaalmedewerkers. Volgens werkgeversvereniging AWVN zijn er inmiddels dertig bedrijfstakken met dit soort afspraken. Dat komt neer op meer dan een kwart van de nieuwe cao’s, meldt de NOS.
Het Nibud krijgt veel vragen van mensen die geen minimuminkomen hebben, maar toch niet rondkomen. Ook (hulp)organisaties kloppen vaker aan.
Gepubliceerd op:
Statushouders lopen groter risico op langdurige financiële problemen
Update
Uit onderzoek van de Nationale ombudsman blijkt dat statushouders een hoog risico lopen om langdurig financieel in de knel te komen, onder andere door een gebrek aan basiskennis van de Nederlandse taal en het financiële systeem. Aan gemeenten adviseert de ombudsman om de begeleiding van een statushouder af te stemmen op diens behoefte. Het Nibud onderschrijft die conclusie van de ombudsman.
Door de koopkrachtdalingen heeft iedereen tot wel tientallen euro’s minder in de maand te besteden. Vooral huishoudens zonder loonstijging kunnen te maken krijgen met een hoge koopkrachtdaling.
Verhoog de bijstand en het minimumjeugdloon en zorg voor een systeem van inkomensondersteuning dat toegesneden is op de huidige samenleving. De huidige inkomensondersteuningsmaatregelen zijn niet geschikt voor de maatschappij van nu. Het lukt de meeste gemeenten onvoldoende om alle inwoners financieel gezien voldoende te ondersteunen.
De werkloosheid groeit, het aantal mensen in de bijstand neemt toe en diverse bedrijven krimpen of sluiten. 2021 zal voor velen een financieel gezien zwaar jaar worden.
Een meerderheid van de Nederlandse huishoudens is niet voorbereid op een crisis. Sinds het begin van de crisis is het inkomen van een vijfde van de huishoudens gedaald.
800.000 huishoudens hebben nauwelijks ruimte voor kosten levensonderhoud. Het Nibud maakt zich grote zorgen en vraagt politiek en woningmarkt om maatregelen te nemen.
Gepubliceerd op:
Projecten van het Nibud
Het Nibud denkt mee bij gemeenten, hulpverleners en schuldeisers over hoe geldproblemen voorkomen en opgelost kunnen worden. We hebben daarnaast verschillende projecten om geldproblemen te voorkomen of op te lossen.
In het rapport De coronacrisis en ons geld heeft het Nibud bekeken wat de invloed van de lockdowns op de portemonnee is geweest.
Wat mensen zelf kunnen doen
Op tijd hulp zoeken. Als je je rekeningen niet meer kunt betalen, kunnen de problemen zich snel opstapelen. Je krijgt aanmaningen of er staat een deurwaarder op de stoep. Er zijn adressen waar je terecht kunt voor hulp.
Vuistregels gebruiken. Uit Nibud-onderzoek blijkt dat wie een aantal gewoontes aanleert in zijn geldzaken, een veel kleinere kans heeft om in geldproblemen te komen. Deze gewoontes heeft het Nibud in vier vuistregels vertaald: Check, Plan, Spaar en Bewaar. Hier vind je uitleg over de vuistregels.
Schuldregelingen treffen. Je kunt zelf betalingsregelingen treffen met bedrijven en instanties waarbij je schulden hebt. Je kunt ook een schuldhulpverlener van de gemeente inschakelen. Lees meer over schuldregelingen.
