Veel huishoudens moeten leven van een inkomen dat zo laag is dat ze elke maand geld tekortkomen. Kleine tegenslagen kunnen grote financiële problemen veroorzaken, omdat zij vrijwel geen buffer hebben. Wij maken ons zorgen over de bestaanszekerheid van deze mensen.
Relevantie
Het waarborgen van de bestaanszekerheid van huishoudens met lage inkomens is belangrijk. Het zorgt ervoor dat iedereen op een volwaardige manier kan deelnemen aan onze samenleving.
Actualiteit
De energiecrisis en hoge inflatie van de afgelopen jaren laten zien dat het veel mensen niet goed lukt om hun hoofd boven water te houden. Het (minimum)inkomen en de bijstand blijken voor een grote groep mensen ontoereikend en ook middeninkomens komen regelmatig in de problemen.
Onze focus
We willen dat ieder huishouden voldoende financiële middelen heeft of kan verkrijgen om een menswaardig bestaan te hebben. Iedereen heeft recht op bestaanszekerheid en daarvoor moet de financiële basis op orde zijn en er moet gekeken worden naar wat mensen kúnnen betalen.
Feiten en cijfers
394.000
mensen moeten in 2024 rondkomen van een bijstandsuitkering.
Bij het Nibud zien we al langere tijd dat een aantal groepen structureel geld tekortkomt. Te veel huishoudens kunnen rekeningen niet meer betalen en niet volwaardig meedoen in de samenleving. Soms worden ze door hun financiële situatie zelfs gedwongen om noodzakelijke zorg te mijden. Deze mensen hebben geen basis onder hun bestaan en zijn sterk afhankelijk van (vaak tijdelijke) regelingen die ondersteunen bij bestaanszekerheid.
Niet ieder huishouden maakt optimaal gebruik van deze noodzakelijke regelingen. Landelijke en lokale overheden hebben moeite om mensen te bereiken die recht hebben op dergelijke ondersteuning. Een deel kiest er bewust voor om inkomensondersteuning te mijden, uit angst om grote bedragen te moeten terugbetalen.
Het Nibud pleit voor
Verhoging van het sociaal minimum
Om bestaanszekerheid in Nederland te verhogen moeten, zoals de Commissie sociaal minimum heeft geadviseerd, het minimumloon en de bijstandsuitkering omhoog. Zodat de financiële basis waarop mensen kunnen terugvallen voldoende is om van te leven.
Terugdringen niet-gebruik
Het gebruik van inkomensondersteunende regelingen moet worden verhoogd door het aantal regelingen te verminderen en overgebleven regelingen te vereenvoudigen. De overheid moet zorgen voor een voorspelbaar en toegankelijk stelsel van inkomensondersteuning. Bij deze regelingen moet worden uitgegaan van vertrouwen en huishoudens moeten weten waar ze recht op hebben.
Efficiënte aanpak van de overheid
Om de financiële basis onder het bestaan op orde te krijgen, is een landelijke aanpak met structureel beleid noodzakelijk. De landelijke regelingen moeten voldoende zijn voor het grootste deel van de huishoudens met een inkomen op het sociaal minimum. Gemeenten kunnen zich dan focussen op individueel maatwerk.
Het Nibud onderzocht voor de 6e keer hoe huishoudens er financieel voor staan. Daaruit blijkt dat het de goede kant op gaat met de financiële situatie van de Nederlandse huishoudens.
Vooruitlopend op het Nibud Jubileumcongres op 9 april vertellen Peter van Loon (Deloitte) en Arjan Vliegenthart (Nibud) wat in de nabije toekomst nodig is om financiële gezondheid voor iedereen bereikbaar te maken.
Het einde van het jaar nadert. Nibud-directeur Arjan Vliegenthart kijkt terug op een bewogen 2023.
Gepubliceerd op:
Ruim 60.000 Nederlanders in armoede door onbekendheid met uitkering
Update
Een grote groep burgers maakt geen gebruik van de mogelijkheid om hun UWV-uitkering aan te vullen tot het sociaal minimum om armoede te voorkomen. Dat zegt de Nederlandse Arbeidsinspectie die dit heeft onderzocht. Het sociaal minimum wordt gezien als de financiële ondergrens om van te leven. Het Nibud vindt dat het gebruik van inkomensondersteunende regelingen moet worden verhoogd door het aantal regelingen te verminderen en overgebleven regelingen te vereenvoudigen. De overheid moet zorgen voor een voorspelbaar en toegankelijk stelsel van inkomensondersteuning.
De financiële bestaanszekerheid van een grote groep Nederlanders staat op dit moment onder druk. De overheid moet volgens de commissie zorgen voor voldoende inkomen en voor een voorspelbaar en toegankelijk stelsel.
De meeste Nederlanders hebben volgend jaar meer te besteden dan dit jaar. Het verdwijnen van de energietoeslag betekent echter een koopkrachtdaling voor de huishoudens met de laagste inkomens.
Onderzoekers van het Nibud vertrekken naar Caribisch Nederland om onderzoek te doen naar het sociaal minimum op de eilanden Bonaire, Sint-Eustatius en Saba.
Afgelopen jaar heeft laten zien hoe belangrijk het is om te kijken naar wat mensen kúnnen betalen. Uitgaven kunnen niet oneindig doorstijgen. Daardoor kwamen in 2022 heel veel huishoudens in de problemen.
Nibud-directeur Arjan Vliegenthart: ‘Het is goed dat er eindelijk duidelijkheid is over het prijsplafond. Tegelijkertijd lost dit lang niet voor iedereen de problemen op.’
Het helpt huishoudens om de begroting weer rond te maken en opgelopen betalingsachterstanden in te lopen.
De laagste inkomens gaan er het meeste op vooruit.
Gepubliceerd op:
Energietoeslag voor minima mogelijk nog dit jaar van 800 naar 1300 euro
Update
Het kabinet gaat op korte termijn met de gemeenten in gesprek om nog dit jaar iets extra’s te doen voor de koopkracht van mensen met een laag inkomen. Premier Rutte zei in de Tweede Kamer dat ze boven op de 800 euro die ze al kunnen krijgen vanwege de hoge energiekosten, er nog eens eenmalig 500 euro bij kunnen krijgen, meldt de NOS. Het Nibud liet eerder al weten dat het bedrag van 800 euro ontoereikend was.
Gepubliceerd op:
Veel financieel kwetsbare ouderen maken geen gebruik van inkomensvoorzieningen
Update
Ouderen in een financieel kwetsbare positie maken niet altijd gebruik van inkomensvoorzieningen, terwijl ze daar wel recht op hebben. Wetten en regels zijn te ingewikkeld, de afstand tot de overheid is te groot of er is gebrek aan vertrouwen, blijkt uit onderzoek van de Nationale ombudsman. Dit sluit aan op Nibud-onderzoek, waaruit bleek dat een op de vijf huishoudens met een laag inkomen niet weet of zij wel of geen recht hebben op tegemoetkomingen, of dit (nog) niet hebben uitgezocht. Juist voor hen is het relevant om te weten of dat zo is.
Door de koopkrachtdalingen heeft iedereen tot wel tientallen euro’s minder in de maand te besteden. Vooral huishoudens zonder loonstijging kunnen te maken krijgen met een hoge koopkrachtdaling.
Verhoog de bijstand en het minimumjeugdloon en zorg voor een systeem van inkomensondersteuning dat toegesneden is op de huidige samenleving. De huidige inkomensondersteuningsmaatregelen zijn niet geschikt voor de maatschappij van nu. Het lukt de meeste gemeenten onvoldoende om alle inwoners financieel gezien voldoende te ondersteunen.
Toeslagenstelsel leidt tot financiële onzekerheid Nieuwsbericht | 12 november 2019 Het huidige toeslagenstelsel is zo ingewikkeld, dat het de financiële situatie van mensen juist onzekerder maakt. Dat blijkt uit beleidsonderzoek van het Ministerie van Financiën …
Ruim een kwart van de huishoudens weet niet of ze recht hebben op tegemoetkomingen zoals toeslagen. Er zijn twee miljoen flexwerkers tussen de 25 en 65 jaar die moeilijker rondkomen, minder sparen en minder vaak dan werkenden met een vast inkomen geld opzij zetten voor hun pensioen. De samenleving houdt momenteel onvoldoende rekening met de groeiende groep flexwerkers.
Gepubliceerd op:
Projecten van het Nibud
Het Nibud doet allerlei projecten op het gebied van bestaanszekerheid. Voor de Commissie sociaal minimum onderzochten we wat er nodig is voor het vaststellen van een nieuwe armoedegrens. Daarvoor hebben we onze minimumvoorbeeldbegrotingen herijkt. Ook voor Caribisch Nederland onderzoeken we een nieuw sociaal minimum.
We ontwikkelen ook praktische tools, bijvoorbeeld BerekenUwRecht, waarmee mensen, na het invullen van wat gegevens, kunnen zien op welke tegemoetkomingen ze recht hebben en waar ze die kunnen aanvragen. Voor gemeenten doen we onderzoek naar de bekendheid en het gebruik van inkomensondersteunende voorzieningen. Wil je hier meer over weten? Neem dan contact op.
Met onze minimabeleidsadviezen, waaronder de minima-effectrapportages MER, onderzoeken we of het sociaal (minima)beleid van een gemeente het gewenste effect heeft voor de huishoudens. Is de basis van hun bestaan gegarandeerd bij het gebruik van de lokale en landelijke regelingen? En komen huishoudens die te maken hebben met zorgkosten financieel voldoende rond? In ons rapport geven we een onafhankelijk advies over de effecten van het minimabeleid van de gemeente.
Het rapport Verborgen armoede op de werkvloer (2022) geeft inzicht in verborgen armoede onder werkenden. We zien dat werkenden niet optimaal gebruik maken van inkomensondersteunende voorzieningen.
Wat mensen zelf kunnen doen
Voorkom grote geldproblemen. Als je maandelijks geld tekortkomt, kun je snel in de financiële problemen komen. Probeer te voorkomen dat een kleine betalingsachterstand leidt tot grote geldproblemen. Op deze pagina lees je hoe je dat kunt aanpakken.
Vraag aan waar je recht op hebt. Met een laag inkomen heb je mogelijk recht op inkomenssteun vanuit de Rijksoverheid of je gemeente. Bijvoorbeeld toeslagen, bijstand of kwijtschelding van belastingen. Op BerekenUwRecht.nl kun je zien waar je recht op hebt en waar je de ondersteuning kunt aanvragen.
Hulp zoeken als het echt niet gaat. Heb je (beginnende) geldproblemen en lukt het zelf niet om er grip op te krijgen? Zoek dan hulp. Mensen zoeken over het algemeen te laat hulp, waardoor hun bestaanszekerheid in het geding komt. Je kunt contact opnemen met de gemeente waar je woont of met het landelijke (anonieme) telefoonnummer voor hulp bij geldzorgen: 0800-8115.
