Arbeidsongeschikt: het kan iedereen overkomen. Wie voorbereid is, heeft de helft minder kans om door zo’n gebeurtenis in financiële problemen te raken. Een stappenplan.
Het is slim om uw voor te bereiden op een inkomensdaling, nog voordat het probleem zich voordoet. Het helpt als u nu al weet hoeveel uw inkomen kan dalen, of u uw huidige bestedingspatroon kunt handhaven en welke financiële speelruimte u heeft.
Het is natuurlijk lastig om precies een nieuw inkomen te bepalen, omdat van te voren onbekend is welke mate van arbeidsongeschiktheid zal gelden. Wel kunt u nagaan welke regelingen er bestaan waar u eventueel op kunt terug vallen. Zodat u weet hoeveel minder uw inkomen zou kunnen worden.
Als u in loondienst bent en langdurig ziek wordt krijgt u de eerste twee jaar minimaal 70 procent van uw loon.
Daarna heeft u mogelijk recht op een arbeidsongeschiktheidsuitkering (WIA Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen). Hieronder vallen de WGA (Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten) en de IVA, Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten (lees meer over deze regelingen).
Als u volledig en duurzaam arbeidsongeschikt wordt verklaard, dan zal de uitkering maximaal 75 procent van uw WIA-maandloon zijn. Dit is het loon dat u verdiende voorafgaand aan uw arbeidsongeschiktheid. Wel geldt hierbij een maximum, waardoor voor iedereen de uitkering nooit hoger zal zijn dan € 3.374 bruto per maand, excl. vakantiegeld).
Als u gedeeltelijk arbeidsongeschiktheid wordt, kunt u een uitkering krijgen voor het percentage dat u niet meer kunt werken. Ook hieraan zit een maximum van € 3.149,- bruto per maand, excl. vakantiegeld). Om te weten of u straks kunt rondkomen is het goed om te kijken wat dit inkomen betekent voor uw uitgaven.
Als u in loondienst bent, kunt u aanvullende WIA-verzekeringen afsluiten, zoals een WIA-excedentverzekering (als uw salaris hoger is dan het maximale WIA-maandloon) of een WGA-hiaatverzekering. Hierdoor wordt uw uitkering hoger als u arbeidsongeschikt raakt.
Bent u zelfstandig ondernemer, bijvoorbeeld zzp’er of freelancer? Dan heeft u in de meeste gevallen géén recht op een WIA-uitkering. Als u arbeidsongeschikt raakt, ontvangt u van de overheid niet automatisch een uitkering.
U kunt wel zelf een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) afsluiten. Hierbij kunt u zelf bepalen voor welk bedrag u zich wilt verzekeren, hoe lang de uitkering duurt (een maximaal aantal jaren of zolang u arbeidsongeschikt bent) en vanaf wanneer de uitkering ingaat. U kunt ook een vangnetverzekering afsluiten (als een gewone AOV niet lukt) of aansluiten bij een broodfonds.
Heeft u zelf geen arbeidsongeschiktheidsverzekering afgesloten? Dan bent u bij arbeidsongeschiktheid afhankelijk van spaargeld, een partner met een inkomen of van de bijstand in uw gemeente.
Zet op een rij wat uw huidige (maandelijkse en jaarlijkse) uitgaven zijn. Niet iedere maand is hetzelfde, dus u heeft zeer waarschijnlijk ook niet iedere maand dezelfde uitgaven. Daarom is het handig om een gemiddeld maandoverzicht te maken waarbij u al uw verschillende uitgaven omrekent naar een gemiddeld bedrag per maand.
Het is aan te raden om onderscheid te maken tussen vaste lasten, zoals huur, hypotheek en verzekeringen. En huishoudelijke uitgaven, zoals boodschappen, schoonmaakartikelen en persoonlijke verzorging. Daarnaast zijn er reserveringsuitgaven, uitgaven die u niet maandelijks doet, maar waar u wel maandelijks geld voor reserveert (denk aan kleding, inventaris en onderhoud huis en tuin).
Nu u al uw uitgaven op een rij heeft gezet kunt u onderscheid maken tussen noodzakelijke uitgaven, zoals huur of hypotheek, en uitgaven die minder noodzakelijk zijn. Waar zou u minder aan kunnen uitgeven als u met een inkomensdaling te maken krijgt? Welke producten of diensten zou u kunnen missen? En welke abonnementen kunt u opzeggen? Zo krijgt u inzicht in hoeveel u zou kunnen bezuinigen als uw inkomen (flink) daalt.
U krijgt een beeld van uw financiële speelruimte zodat u makkelijker uw uitgaven kunt aanpassen als u te maken krijgt met een onverwachte inkomensdaling.
U weet nu globaal wat uw inkomen kan worden na arbeidsongeschiktheid en u weet hoe hoog uw uitgaven zijn. En wat uw uitgaven zouden kunnen zijn als u (flink) bezuinigt. Kunt u dan rondkomen of zou u bij arbeidsongeschiktheid echt moeten nadenken over verhuizen? Dan kan het zinvol zijn om u nu al in te schrijven bij de woningbouwcorporatie in uw gemeente.
Het Nibud ziet in diverse onderzoeken dat mensen die spaargeld achter de hand hebben veel minder vaak financiële problemen krijgen na een inkomensterugval.
Toch is het wegvallen van inkomen na arbeidsongeschiktheid (bijna) niet op te vangen met spaargeld. Het is ook niet te zeggen hoeveel spaargeld u zou moeten hebben. Wel is het verstandig om spaargeld achter de hand te hebben. Al is het maar om de eerste maanden te overbruggen zodat u kunt wennen aan het lagere inkomen en uw uitgavenpatroon kunt aanpassen.
Bij arbeidsongeschiktheid heeft u vaak met een grote, onverwachte inkomensdaling te maken. Uit Nibud-onderzoek blijkt dat meer dan de helft van de mensen die in zo’n situatie komt, de grip op de financiën kwijt raakt. Men komt moeilijk rond en heeft zorgen over zijn geldzaken.
Uit dit onderzoek (‘Minder geld. Hoe huishoudens omgaan met een inkomensdaling, 2015′) blijkt ook dat mensen die voorbereid zijn op een mogelijke inkomensdaling, de helft minder kans hebben om in financiële problemen te krijgen komen.
Anderen doen
Langdurig ziek of arbeidsongeschikt
Bereid u voor op wat u financieel te wachten staat.
lees meer › Artikel
Ik vind het vreselijk dat ik arbeidsongeschikt ben. Gelukkig ben ik er altijd goed verzekerd voor geweest! ”
— Inge ter Horst, Roermond