Voortgezet onderwijs en mbo

Docenten zien het als een belangrijke taak om hun leerlingen iets te leren over omgaan met geld. Er zijn veel lesmaterialen beschikbaar om in de les te gebruiken. Het Nibud kan adviseren bij het ontwikkelen van nieuw materiaal.

De financiële situatie van middelbare scholieren

Op de middelbare school worden kinderen zelfstandiger, ook op financieel vlak. Ze beginnen met baantjes en krijgen meer te besteden. De invloed van anderen (de sociale druk) wordt groter. Ook gaan ze zich voorbereiden op een volledig financiële eigen verantwoordelijkheid als ze 18 jaar worden.

Inkomsten

Scholieren krijgen hun geld uit zakgeld (89%), kleedgeld (50%) en bijbaantje (45%). 56 procent van de scholieren vindt zelf dat ze goed met geld om kunnen gaan.

Hoe doen uw leerlingen het?

Wilt u met uw klas vergelijken hoe uw leerlingen het doen ten opzichte van de rest van Nederland? Maak gebruik van de uitkomsten van het Nibud Scholierenonderzoek 2020. Hierin leest u wat middelbare scholieren verdienen, uitgeven, sparen en lenen.

Mbo-jongeren en geld

Een groot deel van de mbo’ers (1 op de 5) geeft aan vaak of altijd geld te kort te komen. 15 procent van alle mbo-studenten vindt zelfs dat hij of zij een financieel probleem heeft. Van de mbo-studenten van 18 jaar en ouder die een financieel probleem ervaren, heeft 75 procent een schuld. Een ruime meerderheid van hen voelt zijn schuld als last. Met name studenten die op dit moment rood staan, ervaren een financieel probleem. Een aantal inzichten uit Nibud-onderzoek ‘Mbo-ers in geldzaken’ (2015):

• Gemiddeld hebben mbo-studenten 549 euro per maand te besteden. Dit is het totaal aan inkomsten (bestaand uit studiefinanciering, bijdrage van ouders, stage/werkplek, bijbaan, etc.). De inkomsten van thuiswonende en uitwonende studenten verschillen sterk: 455 euro versus 903 euro.
• Gemiddeld geven mbo’ers 588 euro per maand uit. Dit zijn alle eigen bestedingen, inclusief het verplichte lesgeld dat mbo’ers vanaf hun 18e moeten gaan betalen. Ook in de hoogte van de maandelijkse bestedingen is er een groot verschil tussen thuis- en uitwonenden: 456 euro per maand voor thuiswonenden en 1102 euro per maand voor uitwonenden.
• De grote uitgaven bestaan voornamelijk uit de noodzakelijke uitgaven als huur (449 euro per maand), boodschappen (165 euro per maand), studieboeken (145 euro per maand) en de zorgverzekering (104 euro per maand). Daarnaast kunnen rijlessen (243 euro per maand) en verkeersboetes (91 euro per maand) een grote kostenpost vormen.

Filmpjes, testjes en materiaal over geldzaken

Het Nibud heeft een speciale website voor scholieren over geld: scholieren.nibud.nl. U vindt hier diverse tests en spellen die uw leerlingen laten nadenken over hun uitgavenpatroon. Ook kunnen ze hier vinden wat anderen gemiddeld aan geld krijgen en verdienen, uitgeven en sparen. En informatie voor het maken van een werkstuk over omgaan met geld.

Op zoek naar gratis lesopdrachten? Kijk op de docentenpagina op scholieren.nibud.nl. Hier vindt u per thema film-en lesmateriaal.

Lesmaterialen en gastlessen

• Lespakket Bijna 18: Het Nibud heeft het lespakket ‘Geldplan Bijna 18. Nu regelen!’ ontwikkeld, zodat u als docent uw leerlingen kunt voorbereiden op alle veranderingen die bij financiële zelfstandigheid horen. De les is geschikt voor leerlingen van rond de 18 jaar. Er zijn twee varianten, namelijk voor vmbo basis/kader en mbo 1 en 2 én vmbo gl/tl, mbo 3 en 4 en havo/vwo
• MoneyWays: peer-education programma van het Nibud en Diversion (en bijdrage van Verbond van Verzekeraars). Een peer-educator bezoekt drie keer de klas om met jongeren aan de slag te gaan. De sociale kanten van omgaan met geld komen ook aan bod (peer-pressure, verleidingen). Er zijn ook opdrachten die u zelf in de les kunt inzetten.
• Lesmaterialen die u zelf kunt inzetten: Klaar voor de start, MoneyPosterGastles Mañana, Bright about Money, Hoe word je rijk?, Spaarwijs, Edgie The Movie, Snoep & Snacks.
  Voor voortgezet onderwijs (Wijzer in geldzaken)
  Voor mbo (Wijzer in geldzaken)
  Geldlessen (Wijzer in geldzaken)
• Voor Mbo is er LEF, ofwel Leven en Financiën. Lesprogramma waarbij mensen uit het financieel bedrijfsleven drie gastlessen geven (gratis).
• Financiële geletterdheid in vmbo-bb/kb en praktijkonderwijs: Het belang van executieve functies op weg naar financiële zelfredzaamheid van SLO.

Nibud denkt mee

Het Nibud ontwikkelt samen met professionals uit het veld lesmethodes voor het voortgezet-, middelbaar- en praktijkonderwijs.

Het Nibud geeft zelf geen voorlichting op scholen. Wel kunnen we uw lesmateriaal checken op leerdoelen. Dit hebben we bijvoorbeeld gedaan voor Ik en Geld (materiaal voor de middelbare school van de NVB, ontwikkeld door Codename Future).

Wilt u onderwijsmateriaal of een game ontwikkelen over omgaan met geld? Het Nibud kan kennis leveren of adviseren over de toepassing van de Nibud-leerdoelen voor scholieren. Neem contact op met Annette Groen, wetenschappelijk medewerker.